W XIX wieku w Bydgoszczy dominowali Niemcy, ale Polacy starali się przeciwdziałać germanizacji. Symbolem był na pewno Jan Teska, redaktor ,,Dziennika Bydgoskiego, polskojęzycznej gazety, która krytykowała otwarcie niemiecką politykę. Doktor Emil Warmiński, wywieszając tabliczkę z napisem ,,lekarz” po polsku wywołał duże zamieszanie i obudził ducha nadziei wśród Polakach. Wśród reprezentujących Polaków w niemieckim parlamencie posłów, był Teofil Magdziński, szef koła polskiego, który związany był z Bydgoszczą szczególnie. Dość aktywnie angażował się również ks. Jan Filipiak.

Gdy 11 listopada 1918 roku Polska ogłosiła niepodległość, duch nadziei dotarł do Wielkopolski. W grudniu w Poznaniu obradował nawet pierwszy polski parlament na tych ziemiach – Polski Sejm Dzielnicowy, w którym uczestniczyło wiele osób związanych z Bydgoszczą, w tym wspomniany redaktor Teska. Pod koniec 1918 roku wybucha Powstanie Wielkopolskie, w którym bydgoszczanie aktywnie uczestniczyli. Symbolem stał się dr Jan Biziel, który potajemnie operował przy ulicy Długiej rannych powstańców, a tym co przebywali w oficjalnych szpitalach, gdzie groziła im po leczeniu kara śmierci, wystawiał fałszywe zwolnienia.

O powrocie Bydgoszczy do Macierzy zdecydowały ustalenia Traktatu Wersalskiego z czerwca 1919 roku, który w imieniu Polski podpisał Ignacy Jan Paderewski oraz Roman Dmowski.

W dniu 20 stycznia 1920 roku, gdy formalnie na mocy Traktatu Wersalskiego Bydgoszcz wróciła do Polski doktorowi Bizielowi przypadł zaszczyt przywitania polskich wojsk wkraczających na płytę Starego Rynku – Wyście kość z kości, krew z krwi naszej – przywitał żołnierzy dr Jan Biziel – Witamy orła polskiego z tego samego miejsca, gdzie stał posąg tego, który nas okuł w pęta niewoli.

W dziesiątą rocznicę tego wydarzenia Rada Miejska w Bydgoszczy postanowiła uhonorować dr Jana Biziela honorowym obywatelstwem miasta. Dla wyróżnionego było to bardzo wzruszającego spotkanie, gdyż była to postać niezwykle skromna. Biziel zgodził się jednak przyjąć ten zaszczyt zaznaczając, że czyni to w imieniu wszystkich, którzy o polskość Bydgoszczy walczyli.

Dzień wcześniej 19 stycznia w ratuszu o godzinie 18 miała miejsce dość symboliczna uroczystość przekazania władzy przez niemieckiego burmistrza. Hugo Wolff wręczył Janowi Maciaszkowi klucze do miasta. Był to oficjalny symbol oddania zwierzchnictwa nad miastem Polakom. Następnie radca Wierzbicki w imieniu Naczelnej Rady Ludowej ogłosił nominację Maciaszka na komisarycznego prezydenta Bydgoszczy. Świadkami tego wydarzenia byli niemieccy urzędnicy, radni oraz grupa działaczy Naczelnej Rady Ludowej z dr Bizielem, ks. Filipiakiem, Janem Teską, czy Mieczysławem Chłapowskim. Burmistrz Wolf zaapelował o uczciwe traktowanie Niemców przez nowe władze oraz zadeklarował, że podporządkują się oni polskiej zwierzchności.

Symbolicznego włączenia Bydgoszczy do państwa polskiego dokonał 22 sierpnia gen. Józef Dowbor-Muśnicki, który przyjechał nad Brdę pociągiem w towarzystwie przedstawicieli armii alianckich. Francuski pułkownik Marquette widząc wielki entuzjazm bydgoszczan miał stwierdzić, że jest jednoznacznie przekonany, że dobrze zrobiono włączając Bydgoszcz do odradzającego się państwa polskiego.

Wśród członków Naczelnej Rady Ludowej, którzy przygotowali Bydgoszcz do przejęcia z rąk niemieckich był Mieczysław Chłapowski, wnuk hrabiego Dezyderego, napoleońskiego generała, uczestnika powstania listopadowego, który uznawany jest za prekursora pracy organicznej w Wielkopolsce. Dezydery Chłapowski to dzieło rozpoczął od unowocześnienia swojego gospodarstwa rolnego w rodzinnej Turwii, był autorem także wielu publikacji o tematyce rolniczej. Jego wnukowi Mieczysławowi przyszło zajmować się sprawami rolnictwa w polskiej Bydgoszczy.