Jesteś tutaj: HomeMagazynPolak strzelał do Polaka - 90-ta rocznica przewrotu majowego

Polak strzelał do Polaka - 90-ta rocznica przewrotu majowego

Napisane przez  Ł.R. Opublikowano w Magazyn czwartek, 12 maj 2016 16:00

12 maja rozpoczął się przewrót majowy, zamach stanu, na czele którego stanął marszałek Józef Piłsudski. Stosunek Polaków do tego wydarzenia do dzisiaj nie jest jednoznaczny – jedni chwalą Piłsudskiego za rozprawienie się osłabiającymi kraj sporami parlamentarnymi, drudzy wypominają, że zaczął się okres rządów autorytarnych i zamykania opozycji w więzieniach. Dzisiaj spór ten próbują rozstrzygać jeszcze niekiedy historycy, warto wyciągnąć lekcję z wydarzeń z maja 1926 roku i wziąć z nich przestrogę.

 

Cały przewrót trwał zaledwie trzy dni. 12 maja po bezowocnej rozmowie Józefa Piłsudskiego z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim w Warszawie wybuchły walki uliczne. Siłami prorządowymi rządził jeden z twórców sukcesu Bitwy Warszawskiej gen. Tadeusz Rozwadowski. Przewrót rozpoczął się zaledwie kilka dni po zaprzysiężeniu rządu Wincentego Witosa, w skład którego wchodził m.in. Roman Dmowski. Oficjalną przyczyną puczu były ,,szkodliwe dla Polski rządy demokracji parlamentarnej”.

 

W wyniku walk zginęło 215 żołnierzy i 164 cywilów. 14 maja premier Wincenty Witos podał się do dymisji, to samo uczynił prezydent Stanisław Wojciechowski. Rozpoczął się okres 13-letnich rządów autorytarnych. Opozycja więziona była m.in. w Berezie Kartuskiej (dzisiejsza Białoruś). Formalnie odbywały się jednak wybory, ale były one dalekie od demokratycznych. Wybory z 1930 roku zasłynęły jako ,,wybory brzeskie”, gdy liderzy opozycji, w tym Wincenty Witos, przebywali w więzieniach.

 

Zwolennicy przewrotu Piłsudskiego uważają, że był on konieczny dla zapewnienia wewnętrznej stabilności państwa, w trudnych czasach jeżeli chodzi o sytuację międzynarodową. Przeciwnicy wypominają, że po rządach sanacji w 1939 roku Polska była nieprzygotowana do napaści pierw Niemiec a potem Związku Radzieckiego.

 

Pomorze i Wielkopolska lojalne rządowi

Duże zasługi dla Piłsudskiego mieli na pewno kolejarze, którzy utrudnili przybycie wojsk, które miały bronić legalnie wybranych władz w stolicy. W Wielkopolsce i na Pomorzu panowały nastroje krytycznie oceniające zamach stanu. Te dwa województwa były gotowe nawet wystąpić przeciwko autorytarnym rządom Piłsudskiego. Po namowach Dmowskiego od tego jednak odstąpiono, gdyż obawiano się, że wewnętrzny rozpad wykorzystają niezbyt życzliwi nam sąsiedzi.

 

Warte obejrzenia

« Kwiecień 2024 »
Pon Wto Śro Czw Pią Sob Nie
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30          
  • Temperatury w Europie rosną dwukrotnie szybciej niż globalnie

    Marzec 2024 roku był 10. miesiącem z rzędu, który pobił rekord temperatur w historii globalnych pomiarów dla danego miesiąca roku – wskazują dane Copernicus Climate Change Service (C3S). Średnia temperatura wyniosła 14,14 st. C, czyli o 0,73 st. C więcej niż średnia dla marca z lat 1991–2020. Marzec był też o 1,68 st. cieplejszy niż w okresie przedindustrialnym, do którego odnoszą się globalne cele zawarte w porozumieniu paryskim. Kolejny miesiąc z rekordem ciepła oznacza nasilone zjawiska klimatyczne, również te ekstremalne. 2023 rok był w Europie okresem rekordów w tym zakresie, m.in. największych pożarów, powodzi czy fal upałów – wynika z raportu C3S i Światowej Organizacji Meteorologicznej.

  • Mieszkańcy Torunia i Włocławka chą zmian. Będą konieczne przedterminowe wybory

    Największymi miastami naszego województwa, gdzie 21 kwietnia musiała się odbyć druga tura wyborów były Toruń i Włocławek. W pierwszym z tych miast po 22 latach prezydentem przestanie być Michał Zaleski. Nowym włodarzem Torunia zostanie związany z Platformą Obywatelską Paweł Gulewski.

Wiadomości z regionu