Dzisiaj mija 95 lat od dnia wybuchu Powstania Wielkopolskiego, zrywu niepodległościowego, który zakończył się zwycięstwem narodu polskiego.

27 grudnia 1918 roku w Poznaniu padły pierwsze strzały, jeszcze przed nowym rokiem powstańcy wyzwolili także Gniezno, w tych walkach uczestniczył 24-letni ppor. Paweł Cyms. W kolejnych dniach dowodzone przez niego siły wyzwalały kolejno: Trzemeszno, Mogilno, Strzelno i Kruszwicę, by podejść pod Inowrocław.

W stolicy Kujaw Zachodnich stacjonowały silne siły niemieckie. Z powodu trudnej sytuacji na froncie polskie dowództwo podjęło negocjacje z Niemcami. 6 stycznia 1919 roku młody oficer Paweł Cyms sprzeciwił się zaleceniom sztabu i podjął się odpowiedzialności podjęcia szturmu. Po krwawych bojach Inowrocław został wyzwolony.

Za tą decyzję Cyms był przez niektórych krytykowany. Dzisiaj większość historyków uważa, że zajęcie w pierwszych dniach Powstania Wielkopolskiego Inowrocławia miało istotny wpływ dla powodzenia całego zrywu.

Kpt. Paweł Cyms walczył także z wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie zasłużył na Order Virtuti Militari, wspierał także powstanie śląskie oraz brał udział w kampanii wrześniowej II wojny światowej. Później wstąpił do Armii Krajowej. Zmarł w 1949 i został pochowany w Bystrej, gdzie spoczywał do ubiegłego tygodnia.

W piątek 27 grudnia 2013 spocznie w Akropolu Bohaterów w Gnieźnie, gdzie rozpoczął się jego udział w Powstaniu Wielkopolskim.

Cztery pokolenia na tę chwilę nadaremno czekały. Oni piąte pokolenie doczekało – mówił w czasie manifestacji patriotycznej nad trumną kpt. Pawła Cymsa prezydent Ryszard Brejza.

Po uroczystym apelu poległych pod pomnikiem Powstańców Wielkopolskich w Inowrocławiu liczne delegacje złożyły wiązanki kwiatów oraz zapalili znicze.  Wcześniej w intencji powstańców oraz kpt. Cymsa odprawiona została uroczysta Msza Święta celebrowana zgodnie z ceremoniałem wojskowym.