Wraz ze śp. Andrzejem Szwalbe prezentowałem koncepcje województwa Piły, Bydgoszczy i Włocławka. Tereny na zachód od Bydgoszczy, w tym też dzisiejszy powiat pilski, o wiele bardziej ciążyły do nas niż Toruń – powiedział nam pytany o te kwestie bydgoski radny Stefan Pastuszewski.

Ostatecznie Piła znalazła się jednak w Wielkopolsce, a Chojnice w województwie pomorskim. Najprawdopodobniej przesądziły wówczas kwestie polityczne, bowiem gdybyśmy do województwa włączyli powiat pilski, to  zachodnia część województwa znaczyła by więcej niż wschodnia. Toruń, który nie chciał początkowo wspólnego województwa, stracił by na znaczeniu.

Gminy aktualnie tworzące powiat pilski do 1975 r. stanowiły części składowe  powiatów: wyrzyskiego (Wyrzysk, Wysoka, Białośliwie, Miasteczko Krajeńskie, Łobżenica – dawne województwo bydgoskie), chodzieskiego (Kaczory, Ujście –  woj. poznańskie), wałeckiego (gmina Szydłowo –  woj. koszalińskie). Kiedy było wiadomo, że w ramach reformy terytorialnej z 1998 r. zostanie zmniejszona liczba województw z 49 do 16, w tym nastąpi likwidacja województwa pilskiego, bazując na powyższych doświadczeniach, ówczesne elity podjęły działania w celu utworzenia silnego powiatu pilskiego. W tym celu gmina Piła zrezygnowała z powiatu grodzkiego, wychodząc naprzeciw postulatom władz gmin, które aktualnie wchodzą w skład powiatu pilskiego – mówi nam o priorytetach elit powiatu pilskiego 15 lat temu Wojciech Dróżdż, asystent starosty pilskiego.

Przyznaje on jednak, że mimo reformy 15 lat temu, naturalne relacje pomiędzy Bydgoszczą, a powiatem pilskim nadal występują - W tym miejscu należy zwrócić uwagę na powiązania naukowe i personalne Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Staszica w Pile  z Uniwersytetem im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Z zakresu rynku pracy można zaobserwować, że część młodzieży z wschodnich gmin powiatu pilskiego wybiera uczelnie bydgoskie i pracę w Bydgoszczy.

Bydgoszcz staje się zatem kierunkiem migracji dużej części młodych mieszkańców wschodniej części powiatu pilskiego.

Obecnie najbliższą współpracę z powiatem pilskim w kujawsko-pomorskim prowadzi powiat sępoleński, z tego powodu władze powiatu pilskiego liczą na budowę powiązań komunikacyjnych z Krajną.

Mniej wiecej podobnie wygląda kwestia powiatu złotowskiego w województwie wielkopolskim. 

Radny Pastuszewski dodaje w rozmowie z nami, że z koncepcji której nie skorzystano przy tworzeniu granic województwa, w pewnym stopniu skorzystały władze kościelne, które dużą część powiatów pilskiego i złotowskiego włączyły w skład Diecezji Bydgoskiej.