Obecnie funkcjonujące przepisy zabraniają bezpośredniej podległości służbowej pomiędzy osobą pełniącą funkcję: prezydenta (burmistrza lub wójta), starosty lub marszałka. Jeżeli nowelizacja przygotowana przez posłów Twojego Ruchu weszłaby w życie, to małżonkowie wyżej wymienionych organów nie będą mogli w ogóle pracować w danym urzędzie. Identyczne obostrzenia dotyczyłyby także i dzieci i osób pozostających w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie.
- Często się zdarza, że wójtowie, burmistrzowie i prezydenci w podległych sobie instytucjach , a nawet w urzędach, zatrudniają swoich małżonków. Ustawa dopuszcza takie sytuację, jeżeli nie podlega to bezpośrednio służbowo pod stanowisko wójta lub burmistrza. My wprowadzić odgórny zakaz takich sytuacji – wyjaśnia poseł TR Andrzej Lewandowski, który jest autorem projektu znowelizowanej ustawy.
Takie rozwiązanie prawne w gminie Pakość oznaczałoby, że w Urzędzie Stanu Cywilnego nie mogłaby pracować żona burmistrza, co obecnie budzi kontrowersje, zaś nie ma jednoznacznej oceny prawnej funkcjonującej tam sytuacji. Projekt posła Lewandowskiego zakłada, że gdyby w dniu ślubowania burmistrza pracowała w urzędzie jego żona to z automatu wygasał by jego mandat (pakoski magistrat tłumaczy, że żona burmistrza pracowała zanim objął funkcję, czyli w świetle nowej ustawy nie mógłby on objąć funkcji). Gdyby jednak małżonek został zatrudniony po ślubowanie, to z automatu wygasała by jego umowa o pracę.
Drugi pakiet obostrzeń przygotowanych przez Twój Ruch dotyczy możliwości zatrudniania radnych. W praktyce zadaniem radnych jest jest kontrola organu władzy wykonawczej, ale nie będzie ona skuteczna, jeżeli będzie występować jakaś zależność radnego od burmistrza lub marszałka – Radny samorządu miejskiego nie może być pracownikiem instytucji podlegającej miastu. Dotyczy to zarówno powiatu oraz województwa. To zjawisko przez samych rządzących nie jest zauważane, uważają to za rzecz normalną, że swoich kolegów partyjnych zatrudnia się na eksponowanych stanowiskach, ale z punktu widzenia świadczenia usług publicznych jest to karygodne. Radny zatrudniony w administracji samorządowej traci funkcję kontrolną – wyjaśnia poseł Lewandowski – Jeżeli będzie on zadawał burmistrzowi lub prezydentowi trudne pytania, to może po prostu stracić pracę.
Przygotowany projekt nowelizacji ustawy zabraniałby zatem pracy radnych w jednostkach podległych samorządowi oraz pełnienia funkcji sekretarza gminy. W poprzedniej kadencji mieliśmy sytuację, że radny województwa Jóżef Rogacji był pracownikiem jednostki podległej Urzędowi Marszałkowskiemu.
Zgłoszony przez partię Janusza Palikota projekt w dniu 3 marca został skierowany do zaopiniowania przez organizacje samorządowe. Przy dobrej woli marszałka Sejmu mogłaby być jeszcze przegłosowana w tej kadencji.
- Ta koalicja ma szansę jeszcze w tej kadencji przyjąć nasze projekty – podsumowuje poseł Andrzej Lewandowski z Twojego Ruchu.