Przegląd najbardziej istotnych wydarzeń w latach 1990-2020 ma charakter mocno subiektywny. Opisy do wydarzeń przygotowała redakcja portalu mojakruszwica.pl. Zapraszamy internautów do komentowania oraz tworzenia własnej listy najbardziej istotnych wydarzeń w najnowszej historii Kruszwicy.
1. Igrzyska Olimpijskie Sportowców Wiejskich - Atlanta'96, 1996 rok
Wydarzenie na wielką skalę, które zdeterminowało Gminę Kruszwica oraz ówczesnego Burmistrza Kruszwicy Tadeusza Gawrysiaka do rozbudowania bazy sportowej w Kruszwicy. W latach 1992-1994 powstał m.in. Hotel Sportowy przy Poznańskiej sprzedany za obecnej władzy prywatnemu przedsiębiorcy. Warto podkreślić, że sportowe wydarzenie przyniosło zmagania w 18 dyscyplinach sportowych.
2. Rewitalizacja rynku w Kruszwicy, lata 2013-2014
Duża inwestycja, którą rozpoczęto w 2013 roku, a skończono tuż przed wyborami samorządowymi w 2014 roku. Rewitalizacja objęła zmianę zagospodarowania dotychczasowego rynku. Największe zmiany to wymiana infrastruktury w starej części miasta, likwidacja przystanku autobusowego oraz kontrowersyjne zniszczenie obelisku znajdującego się na środku płyty.
Co ciekawe projekt w pierwszej wersji został mocno skrytykowany. Po zmianie burmistrza i niewielkich zmianach w projekcie chętnych do protestu już nie było. Po kilku latach okazuje się, że wiele osób narzeka na brak drzew i zieleni na rynkowej płycie. Mimo upływu ponad 6 lat i zorganizowania konkursu z nagrodami na najlepszy projekt, pomnik do tej pory nie stanął. W świecie obietnic wyborczych pozostała także wizja fontanny na kruszwickim rynku.
3. Pierwsze wybory samorządowe 1990 rok
W ubiegłym roku portal mojakruszwica.pl przypominał działaczy i samorządowców, którzy tworzyli początki kruszwickiego samorządu. Pierwsze wolne wybory samorządowe sprawiły, że z prawa decydowania o swojej gminie skorzystało 6564 osoby spośród 14510 uprawnionych. Większą frekwencją cieszyło się miasto.
Do wyborów poszło o 5% więcej osób uprawnionych do głosowania niż na wsi. Najwyższy procent poparcia w stosunku do głosujących uzyskał Waldemar Grabowski. W stosunku do uprawnionych Jan Kaźmierski. 20 osób, które weszło do Rady było popieranych przez Komitet Obywatelski, z tego 8 jest członkami "Solidarności" pracowniczej a 7 "Solidarności" rolniczej RI W pierwszej radzie znaleźli się Eugeniusz Pluta ("S"), Danuta Lewandowska (KO), Stanisław Sulczyński ("S"), Jan Kaźmierski(KO), Ryszard Tylkowski (KO), Jerzy Rasała, Lech Sobecki ("S"), Edwin Balcerzak ("S"), Czesław Kruszczyński (KO), Piotr Gralak ("S"), Jadwiga Sieradzka, Ewa Zielińska, Marek Stręk ("S"), Sławomir Zieliński("S"), Zdzisław Sadowski (RI"S"), Maciej Grodzki, Anna Kleszcz (RI "S"), Adam Mazurczak, Waldemar Grabowski (RI "S"), Eugeniusz Nowak (RI "S"), Marian Janowski ("S"), Andrzej Kaczmarek, Zbigniew Wicher, Szczepan Drzewiecki (RI "S"), Tadeusz Masłowski ("S"), Gerard Skowron (KO), Andrzej Mazurczak (RI "S") oraz Zdzisław Wijaszka (RI "S"). Uroczystą przysięgę radni złożyli 27 maja 1990 roku.
4. Pierwsze wybory bezpośrednie na Burmistrza Kruszwicy 2002 rok
Dopiero od 2002 roku mieszkańcy Kruszwicy mogą wybierać burmistrza w bezpośrednich wyborach. Przez blisko 12 lat trwania kruszwickiego samorządu po 1990 roku decyzję o tym kto będzie Burmistrzem Kruszwicy podejmowali radni, będący przedstawicielami swoich środowisk. To oczywiście mogło powodować wspierania własnych interesów, a niekoniecznie dobra gminy. Do zarządzania gminą wystarczyła bowiem większość w radzie. Organ wykonawczy burmistrza mógł być w dużej mierze zależny od radnych
.
5. Pierwsze Dni Kruszwicy
Pierwsze Dni Kruszwicy zorganizowane przez Krzysztofa Szejna przeszły na zawsze do historii miasta. Początek lat 90. XX wieku i niezwykłe, trwające około siedmiu dni wydarzenie. W pamięci mieszkańców to wydarzenie pozostało już na zawsze stając się jednocześnie punktem odniesienia dla kolejnych tego typu wydarzeń.
6. Powstanie Panoramy Kruszwickiej 1992 rok
Dla rynku informacyjnego powstanie Panoramy Kruszwickiej miało bardzo duże znaczenie i na lata ukształtował kruszwiczan. Zanim do tego doszło Panorama zastąpiła inne pismo z dwuletnią historią - Informator Kruszwicki, który był organem Komitetu Obywatelskiego, Komisji Koordynacyjnej NSZZ "Solidarność" i NSZZ "Solidarność RI". Pismo przez dwa lata swojego istnienia redagował zespół w skład którego wchodzili Cecylia Bazińska, Krystyna Jachimowicz, Magdalena Lewandowska-Jagiełłowicz, Krzysztof Kasztelan, Tadeusz Ramsztajn oraz Bogdan Kontowicz.
W 1992 roku miejsce "Informatora" zajęła wspomniana "Panorama Kruszwicka", której autorami i inicjatorami oraz wieloletnimi redaktorami byli Dorota i Bogumił Pronobisowie.
7. Wielka woda w gminie i powódź na Ostrówku, 2010/2011
Dużym wyzwaniem dla wszystkich służb była powódź, która nawiedziła Gminę Kruszwica na przełomie 2010/2011 roku. Wielka woda sprawiła, że 106 mieszkańców Półwyspu Potrzymiech (gmina Kruszwica) zostało odciętych od świata. Jedyna droga lądowa była zalana, a prom Złotowo-Ostrówek ze względu na wysoki poziom wody przestał kursować. Wtedy z pomocą przyszli strażacy, woprowcy i żołnierze. Woda ustąpiła dopiero w kwietniu 2011 roku.
8. Ostatnia kampania cukrownicza z wykorzystaniem kolei wąskotorowej, 2002 rok
Kolej wąskotorowa wykorzystywana przez lata na rzecz kampanii cukrowniczej do dziś pozostaje w sentymentalnych wspomnieniach kruszwiczan. Niektórzy z nich uważają, że owa "kolejka" byłaby dziś idealną atrakcją turystyczną. Niestety jej ostatnia kampania cukrownicza przypadła na rok 2002 (wówczas była cieniem samej siebie sprzed lat). Niedługo później rozpoczęto rozbiórkę szlaku i cięcie na złom niepotrzebnego już taboru. Niewielką część wagonów udało się ocalić. Zostały one kupione od cukrowni przez członków Fundacji i przywiezione do Rogowa. Od tego momentu zmienił się charakter cukrowniczych kampanii. Wzrosła rola transportu ciężarowego, a w mieście zwiększył się ruch uliczny w okresie jej trwania.
9. Pierwsze kruszwickie forum internetowe 2002 rok rok
Dziś komunikacja odbywa się głównie przy udziale Internetu. Jednak nie zawsze tak było. Jeszcze kilkanaście lat temu połączenie z siecią było niezwykle drogie. Nie każdego w Kruszwicy było też stać na telefon stacjonarny. Mimo tego pierwsze forum i strona internetowa o Kruszwicy wystartowała. Dała tym samym początek kolejnym podmiotom o charakterze rozrywkowym i informacyjnym.
10. Połączenie kolejowe z Kruszwicą zerwane na zawsze 1997 rok/ Upadek nadgoplańskiej winiarni lata 90. XX wieku i początek XXI wieku
Końcówka lat 90. XX wieku zamknęła ostatecznie okres połączeń kolejowych (o charakterze pasażerskim) z Kruszwicą. W 1997 roku istniejąca od 1889 roku stacja kolejowa została zamknięta. Sam budynek dworca pochodzący z lat 60. XX wieku trafił po wielu latach w ręce prywatnego przedsiębiorcy. Upadek połączeń kolejowych na wiele lat umocnił pozycję lokalnych przewoźników autobusowych.
Na równi z tym wydarzeniem odnotowaliśmy także upadek nadgoplańskiej winiarni. Tutaj pragniemy się zatrzymać. Daty końcowej zamknięcia zakładu nie ma. Co więcej według niektórych winiarnia w pewnym symbolicznym charakterze wciąż trwa dzięki firmom, które na terenie zakładu działały (lub działają). Kruszwicka winiarnia upadała przez lata. Jej upadek stał się symbolicznym znakiem czasu i świadectwem polskiej transformacji.
