W Smukale Górnej niegdyś tętniło życie – wewnątrz stacji kolejki wąskotorowej mieściła się ceniona w całej Bydgoszczy Restauracja Leśna. Dzisiaj po tym miejscu pozostała właściwie ruina, ale to i tak dużo, gdyż śladów po wąskotorówce pozostało bardzo niewiele.
Kolej wąskotorowa kojarzy nam się głównie ze Żninem, Biskupinem i Wenecją na Pałukach. Należy jednak pamiętać, że niegdyś była ona ważną gałęzią transportu pomiędzy Bydgoszczą i Koronowem.
Z inicjatywy Landrata powiatu bydgoskiego Conrada Max von Unrucha w XIX wieku powstała Bydgoska Kolej Powiatowa. Otwarcie kolejki wąskotorowej z Bydgoszczy do Koronowa miało miejsce dokładnie 1895 roku. Ostatni kurs na tej trasie wykonano w 1969 roku.
Dla upamiętnienia 120 rocznicy otwarcia wąskotorówki, Stowarzyszenie Szczęśliwa Dolina z Koronowa zorganizowało dzisiaj przejazd zabytkowym autobusem marki Jelcz, popularnie nazywanym ,,ogórkiem” z Muzeum Komunikacji w Paterku. Trasa rozpoczęła się przy ul. Grunwaldzkiej w Bydgoszczy, gdzie na wysokości Czarnej Drogi niegdyś mieściła się stacja początkowa.
Jelcz/Ogórek będący symbolem imprez organizowanych przez Szczęśliwą Dolinę
Wyjeżdżając drogą krajową nr 25 na Koronowo i Chojnice, jedziemy dwupasmową ulicą Nad Torem. Nazwa ta przypomina, że niegdyś biegły tam tory kolejki wąskotorowej. Przebiegały one tuż przy parafii pw. św. Antoniego. W Smukale dochodziło do rozwidlenia torów w kierunku Maksymilianowa. Zbudowano specjalny most na Brdzie, który został wysadzony przez wycofujące się wojska polskie w pierwszych dniach II wojny światowej. Później już go nigdy nie odbudowano.
Pozostałości po wysadzonym moście
W kierunku Koronowa tory biegły w lesie, wewnątrz wąwozu na wysokości dzisiejszego Centrum Pulmonologii. Uwarunkowania terenu pozostały do dzisiaj. Śladem po tym jest zaniedbany budynek stacji, w którym mieściła się wspomniana na początku Restauracja Leśna.
W tym wąwozie biegną tory
Następnie przez Morzewiec i Okole, gdzie mieści się najbardziej charakterystyczny element wąsktorówki, czyli zaadaptowany na ścieżkę rowerową wiadukt, kolejka dobiegała do Koronowa.
Zdjęcie Ilustrowanego Kuriera Codziennego z 1937 roku – Narodowe Archiwum Cyfrowe / Wiadukt Okole
Z okazji jubileuszu Stowarzyszenie Szczęśliwa Dolina wydało specjalny numer Kurjera Koronowskiego\Kolejowego.
Do tematu kolejki wąskotorowej będziemy wracać w dalszych publikacjach.
