W piątek informowaliśmy o uchwale Senatu, która ustanawia bieżący rok – Rokiem Solidarności Polsko-Węgierskiej. Odbywa się to w 60-tą rocznicę wydarzeń z 1956 roku, które chcielibyśmy Państwu w skrótowo przybliżyć. Oba te wydarzenia stały się symbole przyjaźni narodów polskiego i węgierskiego w XX wieku.
Zaczęło się w Poznaniu, gdzie 28 czerwca 1956 roku, w zakładach przemysłowych im. Hipolita Ciegielskiego (wówczas patronem zakładu był Józef Stalin) wybuchł strajk. Spowodowany był on trudną sytuacją gospodarczą; protestujący domagali się obniżki cen i podwyżki płac. Około 100 tys. robotników wyszło na ulicę, aby pod ratuszem domagać się realizacji swoich postulatów. Władze partyjne KC PZPR zdecydowały o pacyfikacji miasta, w wyniku której zginęło 57 osób po stronie robotniczej i 8 żołnierzy. Przeciwko protestującym wysłano 10 tys. żołnierzy i 400 czołgów.
Politycznie te wydarzenia przyniosły zmiany w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Do władzy w PZPR doszedł nie mający zbytniego poparcia w Moskwie Władysław Gomułka, który oferował reformy. Uległy zwiększeniu również swobody obywatelskie, to już nie był znany z lat wcześniejszych terror. Po części związane było to również ze śmiercią Bolesława Bieruta.
Węgrzy rozpoczęli powstanie
W październiku tego samego roku, widząc zmiany w Polsce, Węgrzy postanowili walczyć również o swoje prawa. 23 października 1956 roku studenci z Politechniki w Budapeszcie rozpoczęli manifestacji, która miała być symbolem poparcia dla poznańskich robotników. Studencka manifestacja przeszła na plac Józefa Bema, wspólnego dla Węgrów i Polaków bohatera narodowego. Wywołało to dalsze ruchy, wieczorem pod węgierskim parlamentem protestowało ok. 300 tys. osób. Domagano się nominacji na funkcję premiera Imre Nagyego, który związany był co prawda z komunistyczną partią, ale reprezentował poglądowo kurs reformatorski. Dzień później do Budapesztu wkroczyło 6 tys. żołnierzy radzieckich wspieranych przez ponad 200 czołgów.
27 października Imre Nagy został powołuje nowy rząd. Wojska radzieckie opuszczają Budapeszt, nowy premier ogłasza koniec systemu rządów jednopartyjnych, neutralność Węgier i chęć wystąpienia Układu Warszawskiego. Rządy Nagyego kończą się zaledwie po kilku dniach, 4 listopada 1956 roku. Tego dnia do boju ruszyło ponad 58 tys. żołnierzy radzieckich wspieranych przez czołgi. Po stronie powstańców zginęło ok. 2,5 tys. osób, straty sowietów i przychylnych im węgierskich wojsk to niecałe 1 tys. zabitych.
Symbolem powstania w Budapeszcie jest flaga węgierska z dziurą w środku. Zależne od sowietów węgierskie władze zmieniły bowiem herb, w którym znalazła się czerwona gwiazda. Powstańcy domagający się przywrócenia historycznego herbu, wycinali radziecki symbol.
