,,Stańmy więc do szeregu, by utrwalić podwaliny nowej Polski.”

W Poznaniu trwają przygotowania do obchodów 100. rocznicy Polskiego Sejmu Dzielnicowego, która przypadnie dokładnie w przyszłą niedzielę (3 grudnia). Było to ważne wydarzenie polityczne dla Polaków z Wielkopolski, Kujaw i Pomorza, następstwo ogłoszenia 11 listopada przez Polskę niepodległości, element walki o granice zachodnie odradzającej się Polski.

 

Celem powołania Sejmu, który liczył 1399 delegatów, z tego 25 reprezentujących powiat bydgoski, było stworzenie reprezentacji Polaków na terenach wówczas jeszcze niemieckich. Sejm był dla Niemców wydarzeniem niekorzystnym, ale zgodzili się na jego odbycie w obawie o wybuch powstania.

 

Sejm zwołany został 14 listopada przez Komisariat Naczelnej Rady Ludowej (w skład której wchodzili: ks. Stanisław Adamski, Wojciech Korfanty i Adam Poszwiński) następującym zaproszeniem:

Polacy! Z morza krwi unosi się Biały Orzeł odrodzonej Polski, spełnienie naszych tęsknot, pragnień i nadziei, które nas krzepiły w ciężkich przejściach narodowych.

Stańmy więc do szeregu, by utrwalić podwaliny nowej Polski.

Polacy! Chwila obecna żąda od nas spokoju, napięcia wszystkich sił, poświęceń materialnych, karności i zgody.

 

Sejm Dzielnicowy obradował w dniach 3-5 grudnia 1918 roku w sali ,,Apollo” przy ulicy Piekary 17 w Poznaniu. Przez te dni Poznań tętnił polskim życiem, domy udekorowane były symbolami narodowymi. Przyjęto stanowisko do państw koalicji, w którym oczekiwano dostępu Polski do morza. Unikano jednak stwierdzeń, że wymagałoby to oderwania części ziem należących do państwa polskiego. Telegramy w tej sprawie trafiły m.in. do: prezydenta Stanów Zjednoczonych Thomasa Woodrow Wilsona, premiera Wielkiej Brytani Davida Lloyda Georga, prezydenta Francji Georgesa Clemenceau i marszałka Francji Ferdinanda Focha. Sejm Dzielnicowy wyraził także pragnienie powołania w Warszawie silnego rządu koalicyjnego, który reprezentowałby wszystkie obecne wówczas w Polsce nurty polityczne. Powołano także liczącą 80 osób Naczelną Radę Ludową, w skład której wchodził Melchior Wierzbicki. Sejm zainaugurował przemarsz delegatów ulicami Poznania.

 

W planach były kolejne zjazdy, ale wybuch Powstania Wielkopolskiego 27 grudnia sprawił, że rozpoczęła się już walka zbrojna o polskość tych ziem.

 

Delegacji z powiatu bydgoskiego:

Barylski H., Bydgoszcz wieś.

Borzych Fr., Koronowo

Buczkowski H., Wtelno

Burchardt Fr., Mąkowarsk

ks. Cychowski St., Birzewo.

Cywiński Jan, Bydgoszcz

Czajkowska F., Bydgoszcz

Czarnecki Antoni, Bydgoszcz

Filipiak Jan, Bydgoszcz

Kryger K., Bydgoszcz wieś.

Lisowski Józef, Ślesin

Malicki Wł., Bydgoszcz wieś.

Marchlewska Helena, Bydgoszcz

Nieszawski Leon, Potulice

Palinkowski, Bydgoszcz

Pokrzywiński Jan, Więzowno

Smoliński, Bydgoszcz

Sosnowski Józef, Bydgoszcz

Sosnowski Ludwik, Bydgoszcz

Szyman J., Bydgoszcz wieś.

Szymiński Michał, Wtelno

Świątkowski Jan, Bydgoszcz

Teska Jan, Bydgoszcz

Wierzbicki Melchior, Bydgoszcz

Żychliński Józef, Kusowo

 

Najbardziej znane postacie to: Melchior Wierzbicki, Jan Teska i ks. Jan Filipiak. Wierzbicki i Teska związani byli z Dziennikiem Bydgoszczy – oboje zakładali ten tytuł; Teska pełnił ponadto funkcję redaktora naczelnego. Dziennik Bydgoszczy był polskojęzyczną gazetą, która reprezentowała polskojęzyczną ludność Bydgoszczy, co było przyczyną szykan dla wydawców ze strony państwa pruskiego. Redaktor Teska został w czasie I wojny światowej zesłany na front zachodni, wówczas jego żona przejęła zadania redakcyjne. Tesce i Wierzbickiemu przypadł zaszczyt uczestniczenia w przejęciu władzy nad Bydgoszczą przez Polaków w styczniu 1920 roku.