Za nami najprawdopodobniej najbardziej gorący rok od 150 lat [raport]

Od pewnego czasu mówi się publicznie, że mamy do czynienia z suszy, która może za chwilę przełożyć się na klęskę urodzaju. Z punktu widzenia meteorologów określenie występowania suszy jest czymś bardziej złożonym, bowiem z uwagi na to, że narasta ona stopniowo trudno jest określić początek i koniec suszy. Przygotowaliśmy kilka podstawowych informacji o aktualnej sytuacji meteorologicznej.

Klimat w Europie w ostatnim tysiącleciu ulegał ciągłym zmianom. Lata 1300-1850 zdaniem meteorologów określone zostały jako mała epoka lodowcowa. Natomiast okres od 1850 roku uznawany jest za najcieplejszy okres w czasach nowożytnych. Najprawdopodobniej miniony 2019 rok był najcieplejszym na ziemiach polskich w tym okresie – takie przypuszczenia wysnuwa Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Na pewno był to najcieplejszy rok od 1951 roku, czyli momentu w którym prowadzone są pomiary klimatu.

 

Grudzień 2019 roku był natomiast trzecim najcieplejszym grudniem od 1951 roku. Najcieplejszy grudzień stwierdzono w Polsce w 2006 roku.

 

Gdyby porównać opady pomiędzy okresem do 1971 roku i po tym roku, to okazuje się, że suma opadów niewiele w Polsce wzrosła. Zmiany klimatu sprawiają jednak, że częściej mamy do czynienia z anomaliami, czyli w tym wypadku ulewami, przez co wzrasta ryzyko powodzi. Mamy też częściej dni bez żadnych opadów, co z kolei sprzyja suszy. Duży ulewny opad utrudnia wodzie wchłonięcie, stąd też znacznie bardziej korzystny dla klimatu jest spokojny, ale znacznie dłuższy opad, od skumulowanego.

 

Można przewidywać, że ocieplenie klimatu spowoduje wydłużenie się sezonu letniego, związanego z opadami deszczowymi, zima z opadami śnieżnymi będzie zaś krótsza. Skrócenie okresu zimowego, przejawiające się mniejszą niż dotąd grubością pokrywy śnieżnej [Zmiany … 2010] spowoduje regresję zasilania topniejącym śniegiem wód gruntowych i będzie skutkowało obniżaniem się poziomu tych wód, co w konsekwencji spowoduje zmniejszenie zasilania cieków w wodę w okresach niżówkowych – czytamy w opracowaniu ,,Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo” wydanym przez Instytut Meteorologi i Gospodarki Wodnej w 2012 roku.

 

Susza jest bardzo złożonym zjawiskiem, a jej skutki nie są natychmiastowe. Narasta stopniowo, a jej następstwa kumulują się i uwidaczniają po dłuższym czasie. Przez to często trudno jednoznacznie określić początek i koniec trwania suszy – wyjaśnia się w tym opracowaniu.

 

Na Kujawach wpływ na niski poziom rzek oraz wysychanie jezior mają też kopalnie odkrywkowe ulokowane w południowej Wielkopolsce.

 

Istotna jest także mała retencja

Wydaje się bardzo prawdopodobne, że skutki ocieplania klimatu będą odczuwalne też w kolejnych latach, stąd też z suszą będziemy spotykać się częściej. Ważne jest podjęcie działań retencyjnych, czyli tworzenia naturalnej infrastruktury, która zatrzyma wodę w glebie. Wpływ na to mogą mieć duże inwestycje rządowe (w rządzie trwa praca obecnie nad specjalną spec ustawą), ale też takie małe rzeczy jak utworzenie łąki czy tzw oczka wodne.

 

W najbliższych tygodniach planujemy co piątek kolejne publikacje poświęcone problemowi suszy, ale także potencjalnym zagrożeniom powodziowym, które również są następstwem występowania anomalii opadowych.