Papieże Leon XIII i Pius XI mieli w przeszłości swoje ulice w Bydgoszczy

Przez ostatnie lata przez Polskę przeszła dekomunizacja, w ramach której zniesiono patronaty nad ulicami, skwerami, parkami lub innymi obiektami osób, których zaangażowanie lub przynależność polityczna nie pasują z powodów ideologicznych Nie jest to jednak nic nowego, bowiem po II wojnie to z kolei komuniści przeprowadzali ideologiczny przegląd.

26 października 1953 roku na VIII posiedzeniu Miejskiej Rady Narodowej na wniosek radnego Kaszyńskiego postanowiono przemianować ulice Leona XIII na Karola Szymanowskiego oraz Piusa XI na Ryszarda Berwińskiego. Miejska Rada Narodowa podjęła uchwałę w tej sprawie jednomyślnie. Nowe nazwy ulic obowiązują do dzisiaj – ulica Szymanowskiego (dawniej Leona XIII) biegnie od alei Ossolińskich do ulicy Ogińskiego, przechodząc za Bazyliką św. Wincentego A’ Paulo od strony północnej, natomiast ulica Berwińskiego (dawniej Piusa XI) to ślepa uliczka biegnąca od ulicy Szymanowskiego w kierunku ulicy ks. Sieńki (ulice nie są połączone), pełniąca dzisiaj rolę bardziej darmowego parkingu na wschód od Bazyliki.

 

Berwiński i Szymanowski to uznani artyści, pierwszy zmarł jeszcze przed nastaniem XX wieku i niepodległej Polski, drugi tu przed wybuchem II wojny światowej, stąd też trzeba wykluczyć, że ich patronaty miały charakter polityczny. Bardziej chodziło o wyeliminowanie jako patronów papieży, taka motywacja zresztą jest podkreślona w uzasadnieniu do uchwały.

 

Papież Pius XI to postać szczególna w historii Polski – w latach 1919 – 1921 jeszcze jako kard. Achille Rati pełnił funkcję nuncjusza apostolskiego w Polsce. W sierpniu 1920 roku, gdy wojska bolszewickie zbliżały się ku Warszawie, wielu zagranicznych dyplomatów obawiając się upadku polskiej stolicy ewakuowało się do swoich krajów – Przypominam, że ówczesny nuncjusz papieski monsignor Ratti pozostał nieustraszenie w Warszawie, której nie chciał opuszczać, kiedy była zagrożona; byłem z nim w częstym kontakcie – piszę w swoich pamiętnikach gen. Józef Haller. W lutym 1922 roku konklawe wybrało go na papieża Piusa XI.

 

Zdaniem radnego Kaszyńskiego i pozostałych członków Miejskiej Rady Narodowej ulica Piusa XI gloryfikowała – nazwiska osób ideowo obcych – napisano w uzasadnieniu.

 

Ciężko dzisiaj wyjaśnić jakie były przesłanki, aby ustanowić ulicę papieża Leona XIII. W wydanej 1891 roku encyklice ,,Rerum novarum” papież Leon XIII krytykował zarówno marksistowski socjalizm, ale też nadużycia kapitalizmu jakimi był wyzysk robotników.