Prezesi PAN Marek Konarzewski oraz Narodowej Akademii Nauk Stanów Zjednoczonych Marcia K McNutt wraz z prezesem Narodowej Akademii Nauk Ukrainy Anatolym Zagorodnym przyjęli zwracają się z listem otwartym na ten trudny czas. Nie są to jednak typowo podniosłe słowa, ale wspólny plan dotyczący przyszłości ukraińskiej nauki.
Rok temu, 24 lutego 2022 r., Rosja rozpoczęła pełną militarną ofensywę na terytorium Ukrainy. Od tego czasu liczne rodziny w Ukrainie pogrążyły się w żałobie, a wiele innych zostało zmuszonych do porzucenia swoich domostw. Ataki na cywilną infrastrukturę są
olbrzymim obciążeniem dla ludności. Powinniśmy robić wszystko, co w naszej mocy, by chronić ludzkie życie. Powinniśmy również chronić ukraiński sektor nauki i szkolnictwa wyższego przed wywołanym wojną upadkiem, rosnącą luką pokoleniową i „drenażem
mózgów”.
2 czerwca 2022 r. przedstawiciele kilku narodowych akademii nauk spotkali się w Warszawie w celu opracowania planu działań dla rozwoju nauki w Ukrainie. Wyniki tego spotkania wraz z 10-punktowym planem działania zostały upowszechnione w Science,
Vol. 376 (6599), str. 1249. Od tamtego czasu podjęliśmy szereg kroków wspierających naukowców z Ukrainy i w Ukrainie, zgodnych z 10-punktowym planem działania:
• Uruchomiliśmy program, który umożliwia uczonym opuszczającym Ukrainę pozostanie w nauce. Łącznie przyjęliśmy 218 ukraińskich stypendystów na pobytydo 10 miesięcy.
• Zorganizowaliśmy liczne szkolenia dla ukraińskich naukowców w językach angielskim oraz ukraińskim. Prawie 600 uczestników z Ukrainy wzięło udział w tych warsztatach.
• Uruchomiliśmy program grantowy skierowany do ukraińskich zespołów badawczych z głównym koordynatorem z Ukrainy goszczonym w jednostce badawczej w Polsce oraz z członkami jego zespołu – w tym młodymi naukowcami bez doktoratu – przebywającymi poza Ukrainą lub na jej terenie.
Wszystko powyższe nie byłoby możliwe bez ścisłej współpracy pomiędzy akademiami oraz bez życzliwego wsparcia międzynarodowych organizacji naukowych z Europy i spoza niej.
Wierzymy jednak, że nadal istnieje pole do wdrożenia szerszego zakresu działań i wsparcia. Wzywamy międzynarodową społeczność naukową do dalszej pomocy uczonym
z Ukrainy oraz do wspierania planów powojennej odbudowy nauki w tym kraju. Przyszły dobrobyt Ukrainy będzie zależał od zasobów ludzkich i infrastruktury, a w szczególności
od modernizacji krajowego sektora badań, innowacji i edukacji.
Głęboko wierzymy, że nieuzasadniona agresja się skończy, a Ukraina zwycięży. Jesteśmy świadkami zmagań ukraińskiej społeczności naukowej z brutalną wojną. W obliczu niesprawiedliwości połączmy siły, aby razem wspierać naukę!
Marek Konarzewski
Prezes
Polska Akademia Nauk
Marcia K McNutt
Prezeska
Narodowa Akademia Nauk USA
Anatoly Zagorodny
Prezes
Narodowa Akademia Nauk Ukrainy
