Pierwotnie ten tekst miał się ukazać w ,,Kalendarzu Bydgoskim 2025″ wydawanym przez TMMB. Bez podania przyczyny, a nawet informacji o tym – ostatecznie się nie ukazał. Na Portalu Kujawskim w ostatnim czasie poruszałem niewygodne dla prezesa TMMB kwestie, jak chociażby unikanie publikowania stanowisk Walnego.  Skoro tekst został i tak napisany – to warto aby został opublikowany na Portalu Kujawskim, gdzie ma szansę dotrzeć do znacznie większego grona odbiorców niż wynosi nakład ,,Kalendarza Bydgoskiego”. W weekend ukarze się też kolejna treść z cyklu ,,Bydgoszcz statystycznie”, która również w Kalendarzu się nie ukazała.

– Każdy w Bydgoszczy powinien być dumny ze swojego osobistego wkładu w zapewnienie pokoju i wolności – powiedział 22 maja 2024 roku niemiecki gen. Norbert Wagner na płycie Starego Rynku w czasie pierwszej części obchodów 20-lecia Centrum Szkolenia Sił Połączonych NATO (JFTC) z siedzibą w Bydgoszczy. Uroczystości z pokazem musztry paradnej kompanii reprezentacyjnych z Polski Czech i Słowacji oraz piknik rodzinny na Wyspie Młyńskiej było symbolicznym podziękowaniem od społeczności JFTC dla mieszkańców Bydgoszczy.

Rok 2024 to dwa ważne jubileusze – 25. rocznica wstąpienia Polski do NATO, którą w Bydgoszczy obchodziliśmy w marcu oraz wspomniana 20. rocznica utworzenia Centrum Szkolenia Sił Połączonych obchodzona w czerwcu.

Historię Centrum Szkolenia Sił Połączonych NATO możemy rozpocząć od reformy struktury dowodzenia Paktu Północno-Atlantyckiego, którą 16 maja 2003 roku zatwierdził Komitet Wojskowy NATO. Wynikało to jednak z politycznych decyzji ze szczytu w Pradze w dniach 21-22 listopada 2022 roku. Reforma dowodzenia zakładała powstanie dwóch strategicznych sojuszniczych dowództw ds. operacji (ACO) z siedzibą w belgijskim Mons oraz ds. transformacji (ACT) z siedzibą w amerykańskim Norfolk. W ramach ACT powstało Centrum Szkolenia Sił Połączonych z siedzibą w Bydgoszczy (JFTC – od angielskiego Joint Forces Training Centre). Centrum oficjalnie uruchomiono 31 marca 2004 roku, uroczystość odbyła się 25 lipca 2004 roku), choć Polska umowę międzynarodową ratyfikowała dopiero 15 kwietnia 2005 roku w Brukseli. Polski rząd reprezentował wiceszef MON Janusz Zemke. W ten sposób utworzono pierwszą instytucję NATO w Europie Środkowej.

Transformacja poprzez ćwiczenia

Trudno będzie już zliczyć ilu uczestników szkoleń przewinęło się przez te 25 lat przez JFTC w Bydgoszczy. Przez długie lata JFTC był miejscem przygotowań kadry oficerskiej do misji w Afganistanie i w Iraku. W ostatnich latach przeprowadzane jest też corocznie ćwiczenie Loyal Leda, którego scenariusz zakłada atak przez wroga zewnętrznego na któregoś z członków sojuszu. Zgodnie z artykułem 5 traktatu o NATO, gdyby doszło do agresji na jednego z członków sojuszu, pozostali sojusznicy są zobowiązani stanąć w jego obronie. Loyal Leda to sztabowe ćwiczenie mające na celu przygotowanie procedur na taką sytuację.

Jednym z najważniejszych przedsięwzięć szkoleniowych w JFTC jest CWIX (z angielskiego Coalition Warrior Interoperability eXercise eXamination, eXperimentation, eXploration), które organizowane jest co roku w czerwcu. To swojego rodzaju technologiczny poligon, w ramach których państwa członkowskie oraz sprzymierzone, przy udziale dostawców systemów dowodzenia testują je, aby współdziałały one na polu bitwy – Chodzi o to, że jeżeli przyjdzie taka chwila ,wszystkie 31 państw będzie funkcjonować jak jeden dobrze zarządzany sojusz – tłumaczył znaczenie CWIX w czerwcu 2023 roku niemiecki gen. Chris Badia, wówczas będący naczelnym dowódcą ds. transformacji NATO, który wizytował ćwiczenie – Mamy 31 członków (red. od tego momentu dołączyła Szwecja, mamy zatem 32 członków) NATO i komunikacja oraz interoperacyjność jest najważniejszym instrumentem jeżeli chodzi o sprawowanie władzy i utrzymywanie wszystkiego na jednolitym poziomie dowodzenia.

Rozwój interoperacyjności to kluczowe wyzwanie dla NATO, bez której trudno będzie sprawnie zarządzać siłami 32 państw na polu bitwy. JFTC odgrywa kluczową rolę w budowaniu tej zdolności.

Wspomnijmy jeszcze, że JFTC w Bydgoszczy zaangażowane jest w koordynację współpracy militarnej na linii Gruzja – NATO.

Polska stolica NATO

Nie raz mogliśmy słyszeć sformułowanie, że Bydgoszcz jest Polską stolicą NATO. Tego zwrotu chyba jako pierwszy użył w 2016 roku francuski gen. Denis Mercier, ówczesny dowódca ds. transformacji, w czasie uroczystości objęcia dowództwa nad JFTC przez gen. Wilhelma Grüna. Będący świadkiem tej wypowiedzi generał Grün nie raz powielaj sformułowanie, że Bydgoszcz to Polska stolica NATO, a po tylu latach weszło ono na stałe do obiegu.

Naczelni dowódcy ds. transformacji NATO tak się złożyło, że byli osobami dość życzliwymi Bydgoszczy. W latach 2007-2009 tę funkcję pełnił amerykański generał James Mattis, późniejszy amerykański Sekretarz Stanu. Wspomnieć warto ciekawą anegdotę z 2018 roku, gdy polscy dziennikarze czekali na polskiego ministra przed Pentangonem, zagadał do nich w ramach pogawędki gen. Mattis, który stwierdził – Podoba mi się w Polsce: Warszawa, Bałtyk, lubię też Bydgoszcz.

Ta wypowiedź była później cytowana w mediach.

Od JFTC się zaczęło w 2004 roku, w kolejnych latach w Bydgoszczy ulokowano kolejne mniej istotne instytucje NATO: Grupę Integracyjną Sił NATO, 3. Batalion Łączności NATO, Centrum Ekspercie Policji Wojskowych NATO, Zespół Wsparcia Teleinformatycznego, a w 2024 roku zapadła decyzja o utworzeniu Centrum Edukacji, Analiz i Szkolenia NATO-Ukraina (JATEC). O tej ostatniej instytucji szerzej napiszę na samym końcu tekstu.

Uroczystości 25-lecia

W 2024 roku jak wspomniano mieliśmy najpierw w marcu uroczystości 25-lecia Polski w NATO. Bydgoskie obchody tej rocznicy odbyły się 12 marca na Starym Rynku i rozpoczęły się od uroczystego wprowadzenia flag wszystkich członków NATO, następnie odegrano polski hymn oraz hymn NATO – Wydarzenie, którego rocznicę dzisiaj obchodzimy było kamieniem milowym jeżeli chodzi o obecność sojuszu w tej części świata. Polska, moja ojczyzna Czechy i Węgry stały się pierwszymi członkami NATO w Europie Środkowo-Wschodniej. Nasze kraje utorowały drogę innym państwom regionu, które wstąpiły do NATO w dalszej kolejności. Decyzja podjęta 25 lat temu była kluczowa dla podniesienia bezpieczeństwa naszych krajów – wspomniał czeski generał Petr Svodoba, zastępca szefa Centrum Szkolenia Sił Połączonych NATO oraz jednocześnie jego szef sztabu.

Obchody 20 lecia JFTC odbyły się 22 i 23 maja 2024 roku. Pierwsza część odbyła się 22 maja na płycie Starego Rynku

– Każdy w Bydgoszczy powinien być dumny ze swojego osobistego wkładu w zapewnienie pokoju i wolności  – mówił gen. Norbert Wagner wskazując, że uroczystości w centrum miasta to podziękowanie od Centrum Szkolenia Sił Połączonych (JFTC) NATO za dobrą współpracę – Dzisiejsze uroczystości zaplanowaliśmy w formie pikniku na świeżym powietrzu, aby podziękować wam – mieszkańcom tego pięknego regionu i miasta, za wasze wsparcie, dzięki któremu czujemy się jak w domu, dzięki czemu nasza praca jest łatwiejsza, a w konsekwencji nasze narody są bezpieczniejsze.

Atrakcją dla mieszkańców oprócz pikniku, który niestety zakłóciły obfite opady deszczu, był też pokaz musztry paradnego kompanii reprezentacyjnych z Polski, Czech i Słowacji – tej części aura nie przeszkodziła.

Dzień później uroczystości odbywały się w siedzibie JFTC przy ulicy Szubińskiej. Uroczystość oprócz przedstawicieli wojskowych przyciągnęła do Bydgoszczy też kilkunastu ambasadorów – Właściwa historia Centrum Szkolenia Sił Połączonych rozpoczęła się w listopadzie 2002 roku, kiedy szefowie państw i rządów NATO otworzyli nowy rozdział w historii Sojuszu podczas szczytu w Pradze. Dwudniowa konferencja, nazwana Szczytem Transformacyjnym, zakończyła się przyjęciem dalekosiężnych decyzji dotyczących przyszłych ról i zadań Sojuszu, co ówczesny Sekretarz Generalny Lord Robertson określił jako „pojawienie się nowego i zmodernizowanego NATO , gotowi na wyzwania nowego stulecia” – wyjaśnia gen. Wagner. W dalszej części uroczystości odsłonięto tablicę pamiątkową, a francuska orkiestra wojskowa zaprezentowała koncert.

JATEC

15 lutego 2024 roku ówczesny sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg poinformował, że podczas szczytu w Brukseli zapadła decyzja o utworzeniu Centrum Analiz, Szkoleń i Edukacji NATO-Ukraina w Bydgoszczy (JATEC). Będzie ono funkcjonować przy JFTC. Sporo uwagi tej instytucji poświęcają ukraińskie media oraz strony rządowe. Z wypowiedzi wiceministra obrony narodowej Stanislava Hadera dla ,,Ukraińskiej Pravdy” wynika, że JATEC będzie miało na celu usprawnianie kompatybilności sił zbrojnych Ukrainy i NATO. Czyli najprościej to ujmując, służyć budowaniu możliwej interoperacyjności sił NATO i Ukrainy na polu walki. W praktyce Ukraina dzięki tej współpracy reformowałaby swoją armię w kierunku NATO. Jak przyznaje bowiem wiceminister Stanislav Haider – Ostatecznym celem jest osiągnięcie pełnej kompatybilności pomiędzy ukraińską armią i NATO.

Z ukraińskiego przekazu wynika, że Bydgoszcz będzie ważnym przystankiem Ukrainy w drodze do NATO lub bliskiej kooperacji wojskowej. Ten przekaz niespecjalnie wyszedł w ubiegłym tygodniu.

 

Od autora: Z Kalendarzem Bydgoskim współpracowałem od 2020 roku, za co dziękuje śp. redaktorowi naczelnemu Marcinowi Rykowskiemu.  Wyrzucenie tego artykułu odbieram jako karę za krytykowanie antybydgoskich działań marszałka województwa, które w pełni popiera obecny prezes TMMB. Nie zmienię jednak swojego nastawienia, a z Kalendarzem Bydgoskim nie zamierzam mieć więcej nic wspólnego.