O bydgoskich delegatach na Polski Sejm Dzielnicowy

Kończąc cykl publikacji poświęconych 100. rocznicy Polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu, trzeba napisać choć kilka zdań o delegatach reprezentujących powiat bydgoski. Była to dość pokaźna reprezentacja licząca 25 osób. Niestety o wielu z tych osób wiemy niewiele.

W niedzielę w Poznaniu rozpoczęły się obchody 100. rocznicy Polskiego Sejmu Dzielnicowego. Wojewoda Wielkopolski i Fundacja Zakłady Kórnickie postanowiły oprzeć je o udział potomków uczestników Sejmu sprzed 100 lat. Zabrakło jednak potomków bydgoskich delegatów.

 

Żeby zrozumieć całą genezę tego wydarzenia, to musimy się cofnąć do listopada 1918 roku. 3 listopada w Kilonii od buntu niemieckich marynarzy rozpoczyna się rewolucja listopadowa w państwie niemieckim. Prowadzi to do kapitulacji Niemiec 11 listopada, tego samego dnia gdy Polska ogłosiła niepodległość. Władze w niemieckich miastach przejmują rady robotniczo-żołnierskie. Tak się złożyło że głównym wydarzeniem 11 listopada 1918 roku było przejęcie władzy przez rewolucjonistów w Bydgoszczy. Rady robotnicze niespecjalnie radziły sobie ze sprawowaniem rządów, co wywoływało chaos, z którego korzystali Polacy. 16 listopada w Bydgoszczy powstaje reprezentująca Polaków Rada Ludowa. Na jej czele staje dr Jan Biziel, w ścisłym zarządzie znajdą się m.in. redaktor Jan Teska i Antoni Czarnecki. Rozpoczynają się przygotowania do Polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu, w powiatach odbywają się wybory. W powiecie bydgoskim wybrano 25 delegatów w tym Jana Teskę i Antoniego Czarneckiego, czy ks. Jana Filipiaka reprezentujących Radę Ludową. Są to też postacie, które 20 stycznia 1920 roku na Starym Rynku witały wkraczające wojska polskie.

 

Lista wszystkich 25 delegatów:

Barylski H., Bydgoszcz wieś.

Borzych Fr., Koronowo

Buczkowski H., Wtelno

Burchardt Fr., Mąkowarsk

ks. Cychowski St., Birzewo.

Cywiński Jan, Bydgoszcz

Czajkowska F., Bydgoszcz

Czarnecki Antoni, Bydgoszcz

Filipiak Jan, Bydgoszcz

Kryger K., Bydgoszcz wieś.

Lisowski Józef, Ślesin

Malicki Wł., Bydgoszcz wieś.

Marchlewska Helena, Bydgoszcz

Nieszawski Leon, Potulice

Palinkowski, Bydgoszcz

Pokrzywiński Jan, Więzowno

Smoliński, Bydgoszcz

Sosnowski Józef, Bydgoszcz

Sosnowski Ludwik, Bydgoszcz

Szyman J., Bydgoszcz wieś.

Szymiński Michał, Wtelno

Świątkowski Jan, Bydgoszcz

Teska Jan, Bydgoszcz

Wierzbicki Melchior, Bydgoszcz

Żychliński Józef, Kusowo

 

O Janie Tesce chyba specjalnie pisać nie trzeba, warto wspomnieć jednak choć jednym zdaniem – twórca polskojęzycznego ,,Dziennika Bydgoskiego”, w zdominowanej przez Niemców Bydgoszczy. Za walkę słowem o polskość tego miasta był prześladowany, więziony, a nawet wysłany na front I wojny światowej. Też warto zaznaczać, że po wybuchu II wojny światowej włączy się w Powstanie Warszawskie.

 

Melchior Wierzbicki angażował się przez długi czas w inicjatywy związane z pracą organiczną. Dzięki jego zaangażowaniu mógł powstać ,,Dziennik Bydgoski” Jana Teski.

 

Ksiądz Jan Filipiak natomiast jako rezydent w parafii św. Trójcy skupiał wokół niej bydgoskie życie niepodległościowe. Pozwoliło to założyć w 1917 roku Drużynę Skautową im. Stanisława Staszica, która wzięła udział w Powstaniu Wielkopolskim. Z powodu swojej patriotycznej działalności miał nieprzyjemności ze strony niemieckich władz, które pisały na niego donosy do Watykanu. Został również dotkliwie pobity. Już w polskiej Bydgoszczy wniósł duży wkład w powstanie polskiego szkolnictwa.