Od 11 listopada 1918 roku do 20 stycznia 1920 roku

Jak spojrzymy co się wydarzyło w Bydgoszczy 11 listopada 1918 roku, to dowiemy się, iż tego dnia Rada Żołnierzy, możemy powiedzieć rewolucjoniści, przejmując władzę w Bydgoszczy. Jest to następstwo zapoczątkowanej buntem marynarzy w Kilonii rewolucji, z którą borykają się Niemcy. Rewolucja przypieczętowała porażkę Niemiec w I wojnie światowej.

Dziwne byłoby, gdybyśmy dzisiaj w Bydgoszczy świętowali jednak przejęcie władzy w Bydgoszczy przez Radę Żołnierzy. Jest to jednak jedno z kilku istotnych wydarzeń, które sprawią, iż Bydgoszcz ponownie stanie się polskim miastem. 11 listopada Bydgoszcz tej niepodległości jeszcze nie miała.

 

O tym co wydarzyło się 11 listopada w Warszawie, o przyjeździe marszałka Józefa Piłsudskiego, bydgoszczanie dowiedzieli się dopiero 13 listopada z gazet.

 

Wydarzenia warszawskie przyczyniły się do tego, że Polacy w całej Wielkopolsce otrzymali nadzieję, że uda się również przywrócić państwo polskie na tych terenach. Kolejnym ważnym wydarzeniem będzie odbyty 3 grudnia 1918 roku, wbrew woli niemieckiej, Poznański Sejm Dzielnicowy, zwieńczony wielkim pochodem w Poznaniu. W Sejmie udział wzięło 1399 delegatów, wybranych na zebraniach wiecowych w dniu 1 grudnia. Powiat bydgoski reprezentowało 25 delegatów:

Barylski H., Bydgoszcz wieś.

Borzych Fr., Koronowo

Buczkowski H., Wtelno

Burchardt Fr., Mąkowarsk

ks. Cychowski St., Birzewo.

Cywiński Jan, Bydgoszcz

Czajkowska F., Bydgoszcz

Czarnecki Antoni, Bydgoszcz

Filipiak Jan, Bydgoszcz

Kryger K., Bydgoszcz wieś.

Lisowski Józef, Ślesin

Malicki Wł., Bydgoszcz wieś.

Marchlewska Helena, Bydgoszcz

Nieszawski Leon, Potulice

Palinkowski, Bydgoszcz

Pokrzywiński Jan, Więzowno

Smoliński, Bydgoszcz

Sosnowski Józef, Bydgoszcz

Sosnowski Ludwik, Bydgoszcz

Szyman J., Bydgoszcz wieś.

Szymiński Michał, Wtelno

Świątkowski Jan, Bydgoszcz

Teska Jan, Bydgoszcz

Wierzbicki Melchior, Bydgoszcz

Żychliński Józef, Kusowo

 

W planach było kolejne posiedzenie, ale przebieg zdarzeń przybrał nieco inny wymiar. 27 grudnia podczas wizyty Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu wybucha Powstanie Wielkopolskie, które dość szybko dociera na Kujawy. W samej Bydgoszczy do walk jednak nie dochodzi, bowiem stacjonował tutaj silny garnizon niemiecki. Powstańcom w pewnym sensie mogła pomóc rewolucja, bowiem stacjonujące w Bydgoszczy wojska niemieckie niezbyt chętnie chciały się angażować w tłumienie powstania. Powstańcy zajmują okoliczne miejscowości jak Rynarzewo czy Brzozę. W powstanie angażuje się wielu bydgoszczan. Przy ulicy Długiej, w ścisłym centrum Bydgoszczy, działał nielegalny polski szpital, w którym dr Jan Biziel operował rannych powstańców. Głównodowodzący powstaniem gen. Józef Dowbor-Muśnicki rozważał co prawda zajęcie Bydgoszczy, ale odradzili mu to attache wojskowi francuski i brytyjski, sugerując odebranie takiego ruchu jako prowokację.

 

Kolejnym aktem walki o polską Bydgoszcz była już dyplomacja. W Paryżu Polskę na rozmowach pokojowych reprezentował Ignacy Jan Paderewski i Roman Dmowski. Wykorzystując sukces Powstania Wielkopolskiego udało im się wynegocjował dokument, który sprawiał, że 20 stycznia 1920 roku Bydgoszcz wróciła do Polski. Sam Traktat Wersalski podpisany został w czerwcu 1919 roku.

 

Wyście kość z kości, krew z krwi naszej. Witamy orła polskiego z tego samego miejsca, gdzie stał posąg tego, który nas okuł w pęta niewoli – wita żołnierzy na Starym Rynku dr Jan Biziel.

 

Dzisiaj wydaje się niezwykle ważne promowanie wśród bydgoszczan znajomości drogi Bydgoszczy do niepodległej Polski.