Na temat Józefa Grodzkiego, zasłużonego architekta i aktywnego uczestnika życia publicznego w Bydgoszczy, w okresie II Rzeczypospolitej, pisałem już w listopadzie. Do tematu wracam z uwagi na nowe fakty – jestem bowiem wstanie wskazać jego prawdopodobną datę śmierci.
Józef Grodzki działał m.in. w Towarzystwie Powstańców Wielkopolskich w Bydgoszczy, gdzie pełnił funkcję prezesa, był współtwórcą klubu sportowego Astoria, był członkiem zarządu Towarzystwa Polsko-Czechosłowackiego w Bydgoszczy. Bydgoszczy przysłużył się też projektując kilka kamienic. Był również liderem bydgoskich struktur Obozu Wielkiej Polski, założonego przez Romana Dmowskiego. W 1927 roku witał ojca naszej niepodległości w nieistniejącej już dzisiaj Resursie Kupieckiej.
Zapewne jego aktywność społeczna była szersza, ale z racji tego, że nie spisano jego życiorysu, dzisiaj są to fakty nam nie znane.
Dzięki zapoznaniu się z dokumentami sprawy Sądu Grodzkiego z 1949 roku, w której jego brat Wacław wniósł o uznanie go za zmarłego, udało mi się uzyskać kolejne informacje o tej postaci. Dokumenty znajdują się w archiwum IPN.
Józef Grodzki urodził się 14 marca 1891 roku w Pakości. Ostatnim jego adresem zamieszkania przed śmiercią była ulica Nakielska w Bydgoszczy. W pierwszych dniach września 1939 roku został aresztowany przez gestapo. W okolicach 8-10 listopada odebrano mu wszystkie rzeczy osobiste, po czym zapakowano go na ciężarówkę, po czym ślad o nim zaginął.
Znając metody hitlerowskie z owego okresu (…) trzeba przyjąć za pewnik, że Józef Grodzi został w dniu wywiezienia rozstrzelany – czytamy w uzasadnieniu. Przyjęto na tej podstawie, że Grodzki zginął 10 listopada 1939 roku. Jego nazwisko widnieje na liście ofiar Doliny Śmierci.
Ekshumacja w Dolinie Śmierci odbyła się w 1947 roku, ta sprawa prowadzona była w 1949 roku, w jej aktach nie znalazły się jednak żadne dowody z ekshumacji.
Za miejsce spoczynku Grodzkiego przyjąć musimy zatem Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy. W tym miejscu wydaje się zasadne umieszczenie pamiątkowej tablicy wspominającej tę postać.
