Wybrano 25 bydgoszczan stulecia



Fot: UMB

Fot: UMB

W poniedziałek w Filharmonii Pomorskiej odbyła się gala z okazji 100-lecia powrotu Bydgoszczy do Polski. W trakcie tej galerii rozstrzygnięto plebiscyt na 25 bydgoszczan stulecia. Laureatów wybierali internauci oraz specjalna kapituła. Laureaci otrzymali specjalny Medal Prezydenta Bydgoszczy, w przypadku osób nieżyjących zaproszono ich rodziny.

Dwudziestolecie międzywojenne

Leon Wyczółkowski – malarz, grafik i rysownik, jeden z czołowych przedstawicieli Młodej Polski w nurcie malarstwa realistycznego. Zgodnie z jego ostatnią wolą, miastu przekazanych zostało ponad 400 prac artysty. Od 1946 r. jest patronem Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy.

Jan Teska – założyciel, wydawca i redaktor „Dziennika Bydgoskiego”, głównego pisma polskiego ukazującego w mieście od 1907 r. W Bydgoszczy czynnie włączył się w nurt działań narodowo-społecznych polskich bydgoszczan. Został sekretarzem Polskiej Rady Ludowej na miasto Bydgoszcz i okolice.

Bernard Śliwiński – doktor praw, powstaniec wielkopolski, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego. Jako Prezydent Bydgoszczy w latach 1922-1930 przyczynił się do rozwoju miasta, doprowadził do uzyskania przez miejskie szkoły średnie pełnych praw szkół państwowych. Wspierał działania zmierzające do utworzenia w Bydgoszczy Muzeum Miejskiego.

Leon Barciszewski – prezydent Bydgoszczy w latach 1932-1939, wiceprezes Związku Związków Komunalnych Kas Oszczędności w 1939 roku, członek sejmiku wojewódzkiego w Poznaniu w 1927 roku. Przeciwstawiał się dyskryminacji Bydgoszczy uprawianej przez poznańskie władze wojewódzkie.

Marian Rejewski – matematyk i kryptolog, który w 1932 roku złamał kod Enigmy, najważniejszej maszyny szyfrującej używanej przez hitlerowskie Niemcy. Umożliwiło to odczytanie przez Brytyjczyków niemieckiej korespondencji i w konsekwencji znacznie przyczyniło się do wygrania przez aliantów II wojny światowej.

 

Lata 1940 – 1959

Jerzy Rupniewski – malarz, w listopadzie 1920 r. zamieszkał w Bydgoszczy, malował widoki miast, stare domy i ulice, Wenecję Bydgoską, zabytki i ich szczegóły. Poszukując tematów, wiele podróżował po Europie, portretował rybaków, robotników czy sprzedawców. Nazywany bydgoskim Canalettem.

Konrad Pałubicki – współtwórca orkiestry przy Rozgłośni Polskiego Radia i Pomorskiej Orkiestry Symfonicznej, kompozytor Hejnału Bydgoskiego (1946) i licznych dzieł symfonicznych, instrumentalnych i pieśni. Profesor gdańskiej Akademii Muzycznej i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy – obecnie Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Leszek Jan Malinowski – żołnierz AK, uczestnik operacji „Ostra Brama”, od 1946 r. związany z Bydgoszczą. Nauczyciel, dyrektor szkoły, wicekurator, wykładowca w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy. Założyciel Nauczycielskiej Spółdzielni Mieszkaniowej i społecznik.

Roman Träger – jego rodzina, mając austriacki korzenie, w czasie wojny przyjęła niemieckie obywatelstwo. Wcielony do Wehrmachtu pełnił służbę na wyspie Uznam, będąc zakonspirowanym agentem wywiadu AK. Zdobył szczegółowe informacje o produkcji i testach broni rakietowej V-1 i V-2, w efekcie lotnictwo brytyjskie dokonało nalotu na zakłady w ramach tzw. Operacji Kusza.

Leszek Biały – podporucznik Armii Krajowej, podczas II wojny światowej był szefem łączności Okręgu Pomorskiego AK. Po wyzwoleniu Bydgoszczy został pracownikiem węzła radiowego. Aresztowany w lutym 1945 r., jego dalsze losy są nieznane. Dopiero w październiku 1956 r. jego szczątki odkryto w piwnicy budynku UB przy ul. Markwarta.

 

Dwudziestolecie 1960-1979

Teodor Kocerka – wioślarz, dwukrotny brązowy medalista olimpijski (1952, 1960) i pięciokrotny medalista mistrzostw Europy. Wiosłowania wyuczył się w Bydgoskim Towarzystwie Wioślarskim. Absolwent i wykładowa Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Popularny Tojo.

Kazimierz Karabasz – rodowity bydgoszczanin, twórca polskiej szkoły dokumentu, zasłynął przede wszystkim filmami z tzw. Czarnej serii. Profesor sztuki filmowej, wykładowca i dziekan Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, uhonorowany Autografem Bydgoskim.

Jerzy Sulima – Kamiński – pisarz, poeta i dziennikarz radiowy związany z Bydgoszczą. Zanim trafił do Rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy, pracował jako konstruktor w Bydgoskiej Fabryce Maszyn i w Romecie. Powszechne uznanie zyskał trylogią bydgoską pt. „Most Królowej Jadwigi”, wydaną w 1981 roku, jako dzieło jednotomowe.

Zdzisław Krzyszkowiak – lekkoatleta, biegacz długodystansowy, lider stworzonego przez trenera Jana Mulaka polskiego Wunderteamu, zawodnik m.in. „Zawiszy”, mistrz olimpijski, rekordzista świata, mistrz Europy. Najlepszy sportowiec Polski 1958 r. Patron bydgoskiego stadionu „Zawiszy”.

Andrzej Szwalbe – z wykształcenia prawnik, nade wszystko jednak działacz społeczny i kulturalny, organizator życia muzycznego w mieście, przez 40 lat dyr. Filharmonii Pomorskiej, do budowy której doprowadził, honorowy obywatel Bydgoszczy, współtwórca Akademii Muzycznej i bydgoskiego BWA.

 

Lata 1980 – 1999

Jan Domaniewski – profesor nauk medycznych, patomorfolog, współtwórca i pierwszy rektor Akademii Medycznej w Bydgoszczy. Jako 13-latek wstąpił do Szarych Szeregów, w powstaniu warszawskim w stopniu kaprala podchorążego walczył na Żoliborzu.Prezes Związku Powstańców Warszawskich w Bydgoszczy.

Tadeusz Nowakowski – pisarz i publicysta, działacz polski na uchodźstwie, honorowy obywatel Bydgoszczy, jako dziennikarz Radia Wolna Europa relacjonował pielgrzymki Jana Pawła II. W 1990 r. po powrocie z emigracji był inicjatorem powstania i pierwszym prezesem Światowego Związku Bydgoszczan.

Zygmunt Mackiewicz – chirurg, profesor n. med., współtwórca Akademii Medycznej im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy. Przez ponad dwadzieścia lat kierował Kliniką Chirurgii Ogólnej i Naczyń na tej uczelni. Inicjator i pierwszy przewodniczący Stowarzyszenia Odbudowy Fontanny Potop.

Jan Rulewski – związkowiec, przewodniczący Regionu Bydgoskiego „Solidarności”. Pobity przez funkcjonariuszy MO w czasie tzw. wydarzeń bydgoskich w marcu 1981. Internowany w stanie wojennym za działalność opozycyjną. Poseł na Sejm I, II i III kadencji, senator VII, VIII i IX kadencji.

Zbigniew Boniek – należy do grona stu najlepszych piłkarzy na świece według FIFA. Uczestnik 3. turniejów finałowych mistrzostw świata: Zdobywca m.in. Pucharu Europy, Pucharu Zdobywców Pucharów i Superpucharu Europy. Wychowanek bydgoskiego Zawiszy. Obecnie prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej.

 

Lata 2000 – 2020

Maciej Figas – dyrygent, od 1992 r. dyrektor naczelny Opery Nova w Bydgoszczy, w 2019 r. otrzymał tytuł naukowy doktora. Inicjator corocznego, odbywającego się od 1994 r. Bydgoskiego Festiwalu Operowego. Wprowadził przedstawienia do nowo wybudowanego gmachu Opery przy ul. Focha. Laureat Bydgoskich Autografów.

Rafał Blechacz – polski pianista, w 2005 r., jako drugi Polak w historii, został zwycięzcą Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Jego wybitny talent podziwiany jest przez publiczność największych i najważniejszych sal koncertowych Europy, Ameryki i Azji. Laureat Bydgoskich Autografów.

Adam Sowa – mistrz piekarski i cukierniczy, współwłaściciel, wraz z żoną i dziećmi, firmy rodzinnej Cukiernia Sowa, założonej przez jego rodziców w 1946 r. Sieć obecnie tworzy 160 sklepów w Polsce i za granicą, prowadzi też działalność w zakresie zarządzania nieruchomościami i obiektami noclegowymi. Laureat Bydgoskich Autografów.

Marek Harat – neurochirurg, profesor nauk medycznych, kierownik Kliniki Neurochirurgii szpitala wojskowego w Bydgoszczy, pułkownik rezerwy. Autor szeregu publikacji oraz nowatorskich zabiegów neurochirurgicznych (również psychochirurgicznych), w tym związanych z głęboką stymulacją mózgu. Laureat Bydgoskich Autografów.

Tomasz Gollob – żużlowiec, w latach 1995–2013 uczestnik cyklu Grand Prix IMŚ. Jeden z najbardziej utytułowanych na świecie reprezentantów tej dyscypliny sportu. 7-krotny mistrz świata w jeździe na żużlu (raz indywidualnie w sezonie 2010 i 6 razy z drużyną narodową). Wychowanek bydgoskiej Polonii, laureat Bydgoskich Autografów.