28 listopada 1922 roku pierwszy raz zebrał się Senat II RP – druga izba polskiego parlamentu została utworzona na mocy uchwalonej rok wcześniej przez Sejm Ustawodawczy Konstytucji Marcowej. Główne obchody 100. rocznicy odbyły się 28 listopada br. z udziałem wszystkich senatorów, którzy od 1989 roku zasiadali w Senacie, z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy i marszałek Sejmu Elżbiety Witek.
Wybrany 12 XI 1922 r. Senat II RP I kadencji zebrał się na inauguracyjnym posiedzeniu 28 listopada 1922 r. O 16.05 otworzył je naczelnik państwa Józef Piłsudski, który zwrócił się do senatorów, mówiąc: „Wielką jest tradycja Senatu w Polsce. Czyni ona z panów nie główny motor pracy państwowej, ale zgodnie z duchem konstytucji współczesnych krajów demokratycznych nakazuje wam być rzecznikami rozsądku, rozwagi i miary przy spełnianiu zadań poruczonych naczelnym organom władzy państwowej. (…) Pozwólcie więc, Panowie, wyrazić życzenie, abyście jako instytucja państwowa, reprezentująca umiar, stawali w ciężkim zadaniu współpracy zawsze po stronie tych, którzy czy to z urzędu, czy ze skłonności łagodzą tarcia, zmniejszają konflikty i doprowadzają do koniecznej równowagi zamierzeń, celów i środków” – czytamy na stronach Senatu RP.
Funkcjonowanie Senatu zostało zawieszone po wybuchu II wojny światowej, władze komunistyczne go niereaktywowały, w PRL-u polski parlament był jednoizbowy. Dopiero w 1989 roku Senat został reaktywowany.
Kto reprezentował w 1922 roku Bydgoszcz?
W wyborach do Senatu w dniu 12 listopada 1922 roku wybrano w okręgach wyborczych 93 senatorów oraz 18 z listy państwowej. Obowiązywał tutaj jednak nieco inny podział na okręgi wyborcze niż w przypadku wyborów sejmowych. Okręgami były bowiem całe w województwa. W województwie poznańskim wybrano 7 senatorów – 4 mandaty uzyskało Narodowe Chrześcijańskie Stronnictwo Pracy (ks. Stanisław Adamski, dr Tadeusz Szułdrzyński, , ks. Antoni Stychel, Władysław Grabski) 2 Narodowa Partia Robotnicza (Jan Kierczyński i Antoni Banaszak,) i 1 mandat przypadł mniejszości niemieckiej (dr Jerzy Busse).
Prawie wszyscy senatorowie związani byli z dawną rejencją poznańską. Jedynym przedstawicielem Kujaw był Niemiec dr Jerzy Busse, który mieszkał w Kruszwicy. Z wykształcenia prawnik; w latach 1908-1918 poseł Rzeszy Niemieckiej. Senatorem został także w II i III kadencji. W czasie II wojny światowej dostał się do niewoli sowieckiej, gdzie podczas próby ucieczki w 1945 roku został zastrzelony.
Wybrany z województwa poznańskiego na senatora Władysław Grabski od 19 grudnia 1923 roku do 14 listopada 1925 roku pełnił funkcję premiera. Był to jego drugi rząd, gdyż w okresie Sejmu Uchwałodawczego pełnił tę funkcję przez 27 dni od 27 czerwca 1920 roku do 24 lipca 1920 roku.
Należy wspomnieć także o tym, że tamtejsza ordynacja przewidywała funkcję zastępców przedstawiciela danej listy. Funkcję zastępców list do Senatu pełnili natomiast: Stanisław Grzegorowicz, Mieczysław Chłapowski, Romuald Paczkowski, Ludwika Rybicka, Józef Englisch , Wojciech Wieczorek, Wojciech Grześkowiak, Kazimierz Sargalski, Fritz Partickel oraz Herman Dietz zamieszkały w Bydgoszczy.
Postać Mieczysława Chłapowskiego jest ciekawa, bowiem był on obecny w czasie kluczowych wydarzeń ze stycznia 1920 roku w Bydgoszczy, gdy 19 stycznia niemiecki nadburmistrz Hugo Wolf przekazał polskiemu komisarycznemu prezydentowi Janowi Maciaszkowi klucze do miasta, oraz dzień później gdy na Stary Rynek wkroczyły wojska polskie.
