Temat Krajowego Planu Odbudowy już w Polsce ucichł, wielu polityków pogodziło się najprawdopodobniej z tym, że te pieniądze mogą do Polski na trafić. Obok KPO mamy jednak też fundusze strukturalne z nowej perspektywy, kilka tygodni temu Komisja Europejska zatwierdziła z Polską umowę partnerstwa, teraz trwa negocjowanie konkretnych programów operacyjnych – w czwartek 6 października Bruksela zatwierdziła wart przeszło 100 mld zł FEnIKS, ale też pojawiło się pewne warunkowanie wypłaty środków, co może sugerować, że jeżeli spór pomiędzy Warszawą i Brukselą będzie eskalował to również te środki są zagrożone, tak samo jak programy dla konkretnych województw.
Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko 2021-2027 (FenIKS), to następca Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko z poprzednich perspektyw. Z tego programu realizowane były w Polsce duże projekty infrastrukturalne i jest plan ich dalszego realizowania w najbliższych latach. Jest to potężny program, bowiem jego budżet to ponad 24,1 mld euro, czyli ponad 100 mld złotych.
Zbudowanych lub rozbudowanych zostanie co najmniej 500 kilometrów dróg w sieci TEN-T, przy czym wsparcie dla sektora transportu koncentrować się będzie przede wszystkim na kolei i transporcie miejskim. Największy program polityki spójności obejmie również inwestycje w sektorze zdrowia (w tym wsparcie podstawowej opieki zdrowotnej) oraz kultury (ochrona zabytków i udostępnianie zasobów kultury).- czytamy w komunikacie prasowym Komisji Europejskiej dedykowanemu zatwierdzeniu tego programu.
– Program przyczyni się do unowocześnienia polskiej gospodarki i wzmocnienia jej bezpieczeństwa energetycznego poprzez inwestycje w efektywność energetyczną budynków, rozwój energii odnawialnej oraz inteligentne sieci. Będzie też finansował szeroki zakres działań na rzecz adaptacji do zmian klimatu, modernizacji infrastruktury transportowej, a także inwestował w ochronę zdrowia poprzez wzmocnienie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i służb ratowniczych – komentuje Elisa Ferreira, unijna komisarz ds. spójności i reform, która jednocześnie stawia pewien warunek – Wypłaty z obu programów są uzależnione od spełnienia warunków podstawowych, w tym stosowania Karty Praw Podstawowych. Komisja współpracuje z polskimi władzami na rzecz pełnej zgodności z Kartą.
Za naruszenie tych zasad mogą być uznane kwestie dotykające przestrzegania praworządności, ale też działania samorządów, które ustanowiły strefy wolne od LGBT.
Regionalny program w negocjacji
Najbliższej mieszkańców naszego regionu będzie program Fundusze Europejskie dla Kujaw i Pomorza, którym dysponować będzie Zarząd Województwa. Ten program obecnie jest w fazie negocjacji z Komisją Europejską. Kilka tygodni temu informowaliśmy, że spór pomiędzy Brukselą i Toruniem dotyczy zakresu inwestycji drogowych, polityka unijna zmierza, aby większość środków na infrastrukturę była przeznaczona na projekty zrównoważonego transportu, natomiast Zarząd Województwa chciałby więcej przeznaczyć na typową budowę dróg.
W dniu, w którym zatwierdzono FENIKS, Komisja Europejska przyjęła też program operacyjny dla Polski Wschodniej. Wcześniej Bruksela zatwierdziła też program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027 z kwotą alokacji 7,9 mld euro.
