Czerwiec 1919 roku był niezwykle istotny dla niepodległej Polski, ale wydaje się jeszcze bardziej istotny dla Polski

Chciałbym Państwa zaprosić w najbliższy czwartek (15 czerwca) na konferencję poświęconą 104. rocznicy podpisania Traktatu Wersalskiego do sali sesyjnej bydgoskiego ratusza. Data 28 czerwca (dzień podpisania traktatu) nie jest specjalnie obecna w świadomości społecznej, choć była ważna, wpisywała się bowiem w szereg zdarzeń, które doprowadziły do odrodzenia się Polski, której ważną częścią stała się Bydgoszcz.


Można odnieść wrażenie, że wszystko w Polsce co związane z niepodległością kręci się wokół daty 11 listopada 1918 roku, ta data była specjalnie eksponowana głównie dla budowania mitu wokół postaci Józefa Piłsudskiego. Tego dnia było jednak wiele niewiadomych – po pierwsze nie wiedzieliśmy czy ogłoszona niepodległość się utrzyma, bowiem już kilka miesięcy później rozpoczęła się wojna z bolszewikami, którzy chcieli zrobić z Polski państwo satelickie w ramach swojego pochodu na zachód. Nie był pewien również los terenów zachodnich w tym Bydgoszczy, Poznania, czy Inowrocławia. Dlatego też w Poznaniu wybuchło pod koniec 1918 roku Powstanie Wielkopolskie, którego dzieje mocno są powiązane z Traktatem Wersalskim. Postawienie świata przed faktami dokonanymi przez powstańców, którzy zajęli kluczowe terytorium w rejencjach poznańskiej i bydgoskiej sprawiło, że te ziemie Traktat Wersalski uznał za polskie. Bydgoszcz znajdowała się jednak nadal pod kontrolą niemiecką, to właśnie Traktat Wersalski z 28 stycznia 1919 roku wskazywał, że to miasto powróci do Polski, co nastąpiło w dniach 19-22 stycznia 1920 roku. Traktat Wersalski był pierwszym dokumentem międzynarodowym, który uznawał niepodległą Polskę.

 

– Odrodzenie Polski należało do najdonioślejszych spraw paryskiej konferencji pokojowej – pisze badaczka Margaret Macmillan w swojej książce – Cała Polska przetrwała trudne narodziny, a nawet na jakiś czas rozkwitła. Nie odzyskała całego historycznego terytorium, pozostała jednak dużym krajem i zyskała okno na Bałtyk.

 

Od kilku lat inicjowaliśmy konferencję historyczne dla propagowania Traktatu Wersalskiego, w tym roku w projekt ten włącza się też Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego oraz Senator RP Andrzej Kobiak. Konferencja rozpocznie się 15 czerwca o godzinie 10:00 w sali sesyjnej bydgoskiego ratusza.

 

Program:

– Maria Wasiak, Zastępca Prezydenta Bydgoszczy

– Joanna Czerska-Thomas, Wiceprzewodnicząca Rady Miasta Bydgoszczy

10:10-10:20 – Łukasz Religa – Z historii bydgoskich spotkań ratuszowych w rocznicę podpisania traktatu wersalskiego w 1919 r.

10:20-10:40 – prof. dr hab. Włodzimierz Jastrzębski – Zabiegi Polaków z lat 1914–1920 o odzyskanie Pomorza Gdańskiego

10:40-11:00 – dr Sławomir Łaniecki – Przebieg Powstania Wielkopolskiego 1918–1919 na przedmościu bydgoskim

11:00-11:20 – dr hab. Zdzisław Biegański – Traktat wersalski. Powrót Polski na mapę Europy

11:20-11:40 – dr Monika Opioła-Cegiełka – „Żyjemy w czasach, gdzie nie pora na żal”. Działalność polityczna i dyplomatyczna Ignacego Jana Paderewskiego (1910–1920)

11:40 -11:50 – Senator RP Andrzej Kobiak – Podsumowanie

 

 

My zajmujemy się głównie sprawą polską, ale tematyka Traktatu Wersalskiego zawiera szereg zagadnień, począwszy od dzielenia wpływów pomiędzy Francją i Wielką Brytanią w Afryce i na Bliskim Wschodzie, przez próbę ułożenia granicy chińsko-japońskiej, skończywszy na wizji prezydenta Stanów Zjednoczonego Woodrowa Wilsona Ligi Narodów, która ostatecznie powstała, ale Stany Zjednoczone w niej nie uczestniczyły. W Europie kluczowym zagadnieniem było zagrożenie bolszewickie, z tego też powodu nie chciano zbyt mocno karać przegranych Niemców, aby uniemożliwić w tym kraju rozkwitu sił bolszewickich.