Na początku tego tygodnia Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego opublikowało projekt ustawy o radiofonii i telewizji. W tym projekcie nie pojawił się zapowiadany od dobrego roku przez resort zapis o zakazie wydawania mediów przez samorządy – chodzi o takie tytuły jak ,,Bydgoszcz Informuje”, czy ,,Co słychać? Inowrocław”. Jeszcze pod koniec października o szkodliwości wydania mediów przez samorządy mówiła szefowa tego resortu minister Marta Cienkowska.
Publikujemy list w tej sprawie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, WatchDog Polska, Towarzystwa Dziennikarskiego, Izby Wydawców Prasy oraz Stowarzyszenia Dziennikarzy i Twórców.
Apel w sprawie projektu wdrażającego Europejski Akt o Wolności Mediów i „prasy” samorządowej
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) ogłosiło projekt zmian w ustawie o radiofonii i telewizji oraz innych ustaw oraz rozpoczęło jego konsultacje publiczne. W uzasadnieniu proponowanych zmian MKiDN powołuje się na Europejski Akt o Wolności Mediów (EMFA), którego celem jest „zapewnienie odbiorcom usług medialnych dostępu do niezależnych informacji, do zróżnicowanej oferty treści, w tym wysokiej jakości informacji oraz bezstronnego i wyważonego przekazu medialnego”. Sygnatariusze niniejszego apelu wskazują, iż zagwarantowanie pluralizmu medialnego wymaga rezygnacji z możliwości wydawania prasy przez samorządy terytorialne, ma to bowiem niezwykle negatywny wpływ na lokalną przestrzeń informacyjną i niezależnych nadawców. Z tych względów w założeniach do projektu ustawy konsultowanych na początku 2025 r., znalazły się ograniczenia w zakresie możliwości wydawania biuletynów informacyjnych przez m.in. samorządy gminne.
Wskazano w nich, iż „wydawcą prasy nie może być gmina, powiat lub województwo, ani ich jednostka
pomocnicza lub organizacyjna, a także spółka z udziałem jednostki samorządu terytorialnego. Wydawcą prasy nie
może być również związek ani stowarzyszanie jednostek samorządu terytorialnego”. W ogłoszonej wersji projektu tego zapisu brak. To znaczy, że góra urodziła mysz, że obietnice składane od miesięcy wydawcom lokalnym i organizacjom zajmującym się wolnością słowa okazały się nic nie warte. Podstawą wydawania lokalnych mediów przez samorządy jest bowiem ustawa o gospodarce komunalnej dająca im prawo
do „działalności doradczej, promocyjnej, edukacyjnej i wydawniczej”. W proponowanej wersji projektu, ustawa ta nie ulega zmianie. Tylko jednoznaczne określenie zasad wydawania przez samorządy biuletynów informacyjnych, a nie publikacji de facto przybierających kształt prasy, mógł sprawić, że zaprzestałyby one praktyki sprzecznej z zasadami EMFA.
Dlatego stanowczo protestujemy przeciwko ogłoszonemu projektowi zmian w ustawie o radiofonii i telewizji oraz innych ustaw. Brak zapisu o zakazie wydawania prasy samorządowej służy dalszemu łamaniu podstawowego prawa obywateli, wynikającego z art. 14 Konstytucji, który zapewnia „wolność prasy i innych środków społecznego przekazu”. Media samorządowe nie są wolne, a więc nie są mediami. Ich rola powinna zostać ograniczona do stricte informacyjnej, tak aby służyły dobru obywateli, a nie politycznej propagandzie samorządów.
Domagamy się przywrócenia w nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji oraz innych ustaw treści projektowanego art. 8 ust. 1a Prawa prasowego w wersji przytoczonej na wstępie.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Izba Wydawców Prasy
Sieć Obywatelska Watchdog Polska
Stowarzyszenie Dziennikarzy i Twórców Radia Publicznego
Stowarzyszenie Gazet Lokalnych
Towarzystwo Dziennikarskie
Europejski Akt Wolności Mediów do którego odwołują się sygnatariusze tego apelu został uchwalony 11 kwietnia 2024 roku przez Parlament Europejski. W życie wszedł 8 sierpnia 2025 roku.
