W dniu 2 maja obchodzimy dwa ważne święta narodowe – Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej oraz Dzień Polonii i Polaków za Granicą. Pierwsze święto poświęcone jest czci polskich symboli narodowych: Godła, Flagi oraz Hymnu.
Jak czytamy w artykule 28 Konstytucji – Godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek orła białego w koronie w czerwonym polu. Zdaniem wielu to właśnie godło jest najważniejszym polskim symbolem, stąd też gdy ustanawiano dzień 2 maja świętem, co miało miejsce w 2004 roku, pojawiła się poprawka Senatu RP, aby dzień ten nosił nieco inną nazwę – Dnia Orła Białego. Jak napisano wówczas w uzasadnieniu, to właśnie godło jest naczelnym symbolem Rzeczypospolitej Polskiej. Ostatecznie ta poprawka jednak upadła.
Warto jednak poświęcić nieco uwagi symbolowi Orła Białego.
Już w starożytności orzeł był postrzegany jako król przestworzy, najszybszy i najśmielszy ze wszystkich ptaków. Tylko orła nie mogło oślepić słońce, ku któremu wzlatywał. A wtedy, na rozległych terenach Środkowego Wschodu słońce było bogiem. Przedstawiano więc boga w kształcie okrągłej tarczy ze skrzydłami orła. Asyryjczycy, Babilończycy i Persowie, a później Fenicjanie, Scytowie, Grecy i Rzymianie uważali, że orzeł jest uosobieniem wyżyn duchowych i boskiego majestatu. Zwyciężając w legendach lwa lub węża stał się symbolem zwycięstwa ducha nad materią, dobra nad złem, światła nad ciemnością – pisze polski heraldyk Alfred Znamierowski w dziele ,,Insygnia, symbole i herby polskie”.
Orzeł Biały w źródłach pisanych pojawia się w XIII wieku, w ramach legendy o założycielu państwa Polan Lechu. Pierwszy raz wspomina o nim ,,Kronika wielkopolska” anonimowego autorstwa z 1273 roku. Dwa wieku później tę legendę opisuje również polski kronikarz Jan Długosz w ,,Rocznikach, czyli kronikach sławnego Królestwa Polskiego” w następujący sposób – Tam bowiem po raz pierwszy książę i rodzic Polaków, Lech rozbiwszy obozowisko zaniechał koczowania i postanowił, że tu gniazdo będzie dla niego i starszyzny i tu wzniesiona zostanie siedziba książęca i że pozostanie tu na stałe. Tutaj znalazł na wysokich i wyniosłych drzewach orle gniazdo.
Natomiast Wincenty Kadłubek wspomina, że książę Kazimierz Sprawiedliwy pod Brześciem w 1182 roku z wojskiem ruskim, walczył ,,pod znakiem zwycięskiego orła”. Wskazuje to, że symbol Orła Białego już od pierwszych wieków polskiej państwowości towarzyszył królom i książętom.
W koronie
Korona na głowie Orła Białego pojawiła się dopiero w XIV wieku za panowania króla Władysława I Łokietka, ojca Kazimierza III Wielkiego. Uchwalona w 1952 roku Konstytucja PRL orła korony pozbawiała. Jedną z pierwszych decyzji po zmianach ustrojowych w 1989 roku było przywrócenie korony. Zdaniem dr Janusza Sibory to jednak nie PRL jako pierwszy pozbawił Orła Białego korony, bowiem następowało to już za czasów zaborów, gdy Polska formalnie nie istniała. Jednym z motywów zdjęcia korony, czyli symbolu władzy królewskiej, miało być demonstrowanie braku własnej państwowości.
Pamiętajmy o Polonii
W dniu 2 maja powinniśmy pamiętać o drugim święcie. I mieć w myślach Polaków, którzy z różnych powodów mieszkają poza granicami kraju. W szczególności pamiętajmy o Polakach z Kresów Wschodnich.
