16 sierpnia 1905 roku w Bydgoszczy urodził się wybitny matematyk i kryptolog, który w dziejach świata zapamiętany został z tego, że przyczynił się do złamania niemieckiej maszyny szyfrującej Enigmy, co skróciło czas II wojny światowej. Delegatura Instytutu Pamieci Narodowej zorganizowała szereg wydarzeń z okazji tej daty.
Harcerze brali dzisiaj udział w grze miejskiej, dla nieco starszych natomiast atrakcją mogło być obejrzenie zachowanej sprzed 80 lat Enigmy, którą do bydgoskiej delegatury na kilka tygodni, a być może nawet nieco dłużej wypożyczyła Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
– Jest to pamiątka rzeczywiście bardzo znacząca – mówił dyrektor oddziału IPN w Gdańsku prof. Mirosław Golon – Ten eksponat ma ponad 80 lat i przypomina tą zwycięską walkę, o pokonanie przeciwnika na polu rozszyfrowania informacji jakimi wewnątrz się porozumiewał. To przyczyniło do zmniejszenia strat, do zmniejszania ofiar i szybszego wygrania II wojny światowej.
O życiorysie i dokonaniach Mariana Rejewskiego mówił natomiast prof. Wojciech Polak, który przytoczył anegdotę, że Enigma we wstępnym założeniu została opracowana przez kupców, którzy w ten sposób chcieli szyfrować informacje handlowe. Niemcy dostrzegli potencjał tego wynalazku i zmodyfikowali go na cele militarne – Polacy przed samym wybuchem wojny, przekazali aliantom Francuzom i Anglikom wszystkie informacje jakie mieli na temat Enigmy. Oni byli zdumieni, nie dowierzali, że Polacy są tak daleko, że czytają swobodnie wszystkie depesze niemieckie zaszyfrowane. Polacy wręczyli im zresztą też po jednym egzemplarzu odtworzonej maszyny – mówił prof. Wojciech Polak.
Zachowany egzemplarz Enigmy można zobaczyć w nowej siedzibie bydgoskiej delegatury IPN przy ulicy Wincentyny Teskowej.
