Roman Dmowski, który podpisał się za zniszczeniem dzieła rozbiorów i powrotem Bydgoszczy do Polski



Dzisiaj przypada 81. rocznica śmierci Romana Dmowskiego, męża stanu, osoby która przyczyniła się do tego, że Bydgoszcz mogła stać się ponownie polskim miastem (choć tego charakteru nigdy przecież całkowicie nie zatraciła). Rocznica tym szczególniejsza, bowiem przy jej okazji zaprezentuje projekt tablicy upamiętniającej tego wielkiego Polaka, która zostanie odsłonięta 20 stycznia.

Tego dnia będziemy obchodzić 100. rocznicę powrotu Bydgoszczy do Polski, nasze lokalne święto niepodległości. Wśród osób, które się przysłużyły, a nie do końca się o tym pamięta, jest postać Romana Dmowskiego. Do dzisiaj Dmowski nie ma nawet tablicy pamiątkowej w Bydgoszczy, stąd też odsłonięcie tablicy w tej dziejowej dla Bydgoszczy rocznicy, będzie na pewno niosło wielką symbolikę.

 

Roman Dmowski w sierpniu 1917 roku, w trakcie trwania I wojny światowej, zawiązał w Lozanie Komitet Narodowy Polski, który stał się później polską reprezentacją polityczną przy państwach Ententy. Za sprawą działań m.im. Dmowskiego utworzono we Francji polską armię, nad którą zwierzchnictwo objął gen. Józef Haller (jego tablica również 20 stycznia będzie w Bydgoszczy odsłonięta). Żołnierze Błękitnej Armii po zakończeniu wojny przysłużyli się już w Polsce, broniąc odradzającej się niepodległości, chociażby przed zagrożeniem bolszewickim. Gdy w 1919 roku rozpoczęły się w Paryżu rozmowy pokojowe, Dmowski wraz z Ignacym Paderewskim reprezentowali Polskę. Dmowski mówiąc o żywotnych interesach odradzającej się Polski zrobił ogromne wrażenie na słuchaczach, gdy swój wywód wygłosił w języku francuskim, mając jednak obawę o jakość przekładu, równolegle mówił to samo po angielsku, czym zaimponował słuchaczom. Na mocy podpisanego 28 czerwca 1919 roku Traktatu Wersalskiego – przez Dmowskiego i Paderewskiego – Bydgoszcz wróciła 20 stycznia 1920 roku do Polski.

 

,,Oto człowiek, któremu Bydgoszcz zawdzięcza przyłączenie do Polski – tymi słowami przywitał 3 kwietnia 1927 roku Dmowskiego w Bydgoszczy Józef Grodzki. Na upamiętnienie tamtego wydarzenia, na delegaturze Urzędu Marszałkowskiego przy ulicy Jagiellońskiej, nieopodal którego znajdowała się w przeszłości goszcząca Dmowskiego Resursa Kupiecka, 20 stycznia zostanie odsłonięta tablica.