Dzień 2 maja jest świętem państwowym poświęconym polskim symbolom narodowym, ale także Polonii za granicą. Ten drugi aspekt jest nieco mniej eksponowany, zamierzam na nim się jednak dzisiaj skupić. Według oficjalnych statystyk w Polsce mieszka blisko 38 mln Polaków, a jak to wygląda poza granicami?
Emigracja od kilku wieków wpisuje się w dzieje Polski. Za kilka dni będziemy świętować kolejną rocznicę zakończenia II wojny światowej, w której Polacy byli dość specyficznymi żołnierzami, bowiem walczyli na niemal wszystkich jej frontach. W historię wielu narodów wpisywali się też Polacy przebywający na przymusowej emigracji – w 2009 roku Kongres USA w dowód uznania zasług przyznał honorowe obywatelstwo bohaterowie walki o niepodległość Stanów Zjednoczonych Kazimierzowi Pułaskiemu, wcześniej marszałkowi konfederacji barskiej. Co roku w Nowym Jorku odbywa się widowiskowa Parada Pułaskiego gromadząca amerykańską Polonie. Jak spojrzymy na historię Węgier to pojawia się postać uznawana zarówno za Polaka i Węgra gen. Józefa Bema. Sto lat od odzyskania przez Polskę niepodległości zjawisko Polonii nie zamarło.
Trudno jest jednoznacznie powiedzieć ilu Polaków mieszka obecnie poza granicami, pojawiają się różne szacunki. O ile te oficjalne są najbardziej wiarygodne, to z kolei panuje przekonanie, że mogą być zaniżone. Ponadto jeżeli Główny Urząd Statystyczny podejmuje się badań dotyczących emigracji, to dotyczą one tylko emigracji obywateli polskich. Nie odpowiedzą nam one zatem na pytania dotyczące liczebności diaspory polskiej tworzonej przez potomków tych, którzy wyemigrowali kilka pokoleń temu, ale jednocześnie nadal posługują się polskim językiem. Według GUS emigracja pod koniec 2017 roku liczyła 2,5 mln, z tego 2,1 mln na terenie Unii Europejskiej (blisko 800 tys. w samej Wielkiej Brytanii).
Według sondażu American Community Survey z 2012 roku liczebność amerykańskiej Polonii szacuje się na blisko 9,8 mln osób, czyli więcej niż 1/4 populacji naszego kraju. Największe polskie skupisko to Chicago, znalazłem w internecie informacje mówiące o 1 mln skupisku, w przypadku Nowego Jorku Polaków może być około 700 tys. Ze wspomnianego wcześniej raportu wynika, że w graniczącym z Chicago stanem Wisconsin Polacy stanowią prawie 10% populacji (około 500 tys. Polaków). W stanie Michigan Polacy to 8,6%, natomiast Connecticut 8,3%.
Na drugim miejscu znajdują się Niemcy, gdzie według danych Ambasady RP w Berlinie mieszka około 2 mln Polaków. We Francji szacuje się, że Polonia stanowi około 1 mln osób. Jak zauważa jednak Ministerstwo Spraw Zagranicznych w jednym z raportów, nie ma technicznych możliwości określenia liczby Polaków.
Dość bogata historia polskiej emigracji dotyczy też Kanady bowiem sięga już XVIII wieku. Ambasada RP w Ottawie populację polską w tym kraju określa jako 1 mln 21 tys. Ambasada w stolicy Argentyny Buenos Aires szacuje liczbę potomków Polaków na 120 tys., choć zaznacza, że przy innym sposobie szacowania można mówić nawet o 0,5 mln diasporze.
Przeprowadzony w 2011 roku spis powszechny w Australii wykazał, iż ponad 170 tys. obywateli tego kraju uznaje polskie pochodzenie. Dość sporą diasporę polską można odnotować też na południu Afryki w RPA. Możemy mówić tutaj o ponad 20 tys. Polaków.
Jutro będziemy świętować 228. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Po raz 127. z tej okazji odbędzie się parada ulicami Chicago (w tym roku odbędzie się ona 4 maja).
