Co to jest skleroterapia?

Skleroterapia to metoda służąca do zamykania zmienionych chorobowo naczyń żylnych. Polega na podaniu do światła naczynia substancji, środka, który powoduje uszkodzenie ściany żyły, stan zapalny i finalnie jej obliterację czyli zamknięcie. W efekcie tego dochodzi do zwłóknienia żyły a następnie jej wchłonięcia przez organizm.

Metoda ta nie jest nowa. Jej początki sięgają XIX wieku. Uważa się, że jej prekursorem był włoski chirurg Giovanni Monteggia, który jako pierwszy (1813 r.) wykonał obliterację żyły. Wykorzystał do tego alkohol. Okazało się jednak, że powoduje on dużo działań niepożądanych i obecnie jest bardzo rzadko stosowany. Jest wiele innych środków o dużo większym profilu bezpieczeństwa, które znalazły szerokie zastosowanie. Najczęściej wykorzystuje się środki z grupy detergentów:

- polidokanol

- siarczan sodowy tetradecylu.

Gotowy środek do podania ma formę piany, stąd spotykana w literaturze nazwa „skleroterapia piankowa”.

Jakie są wskazania do skleroterapii?

Poddawane skleroterapii mogą być wszystkie naczynia żylne układu powierzchownego konczyn dolnych. Wykonuje się ją z przyczyn zdrowotnych: żeby wyeliminować objawy niewydolności żylnej tj. ból, obrzęk, uczucie ciężkości oraz estetycznych: w celu zamknięcia poszerzonych, niepożądanych naczyń. Do układu powierzchownego zaliczamy żyły pniowe – żyła odpiszczelowa i odstrzałkowa, perforatory, żylaki i drobne naczynia (żyły siatkowate i teleangiektazje). Skleroterapii z przyczyn estetyczny najczęściej poddawane są teleangiektazje czyli tzw. „pajączki naczyniowe” oraz żylaki. Te ostatnie mogą być efektem niewydolnych żył pniowych lub występować niezależenie od nich. Jeżeli mamy do czynienia z tą pierwszą sytuacją to przed zamknięciem żylaków należy zamknąć żyły pniowe. Żyły pniowe można poddawać skleroterapii ale częściej zamyka się je metodą ablacji np. laserowej. Z uwagi na mnogość rodzajów chorych naczyń i różną etiologie ich powstania przed zabiegiem należy wykonać badanie USG metodą Dopplera.

U kogo nie można wykonać skleroterapii?

Wśród przeciwwskazań bezwzględnych wymienia się:

-uczulenie na środek obliterujący,

-ostrą zakrzepicę żył głębokich i zatorowość płucną,

-zakażenie tkanek w okolicy wkłucia, ciężką infekcję ogólnoustrojową,

-długotrwałe unieruchomienie

-przetrwały otwór owalny (PFO).

Do przeciwwskazań względnych należą:

-ciąża, karmienie piersią (po zabiegu przez 2-3 dni nie należy karmić piersią);

-niedokrwienie kończyn dolnych,

-zły stan ogólny pacjenta, ciężkie choroby ogólnoustrojowe, choroby nowotworowe,

-predyspozycje do alergii

-ryzyko wystąpienia powikłań zakrzepowo-zatorowe (np. incydenty zakrzepowo-zatorowe w wywiadzie, trombofilia, choroba nowotworowa),

-ostra zakrzepica żył powierzchownych.

Jakie mogą być powikłania skleroterapii?

Najczęstsze i niegroźne powikłania to:

- miejscowe zaczerwienienie lub obrzęk, świąd skóry, krwiaki i siniaki, ból,

-przebarwienia skóry – występuje u 7-30% pacjentów, ustępujące w ciągu 6-12 miesięcy, bardzo rzadko przewlekle,

- rozszerzenie naczyń włosowatych („matting”), występujące u 2-10% pacjentów,

- zapalenie żył powierzchownych.

Bardzo rzadkie, ale poważne powikłania to:

- martwica skóry z pozostawieniem blizny,

- zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna a nawet zgon,

- miejscowa lub ogólna reakcja uczuleniowa,

- zaburzenia widzenia, napady migreny, objawy neurologiczne,

- miejscowa lub uogólniona infekcja bakteryjna lub wirusowa, sepsa a nawet zgon

Co robić po zabiegu?

Po zabiegu skleroterapii konieczna jest kompresjoterapia – pończocha uciskowa o 2. stopniu ucisku. Bezpośrednio po zabiegu wskazany jest 20- 30 minutowy spacer.

W pierwszym tygodniu po wykonanej skleroterapii nie zaleca się długich podróży i długotrwałego unieruchomienia (zwiększają ryzyko zdarzeń zakrzepowo-zatorowych). Przez 2-3 tygodnie należy unikać ekspozycji na światło słoneczne.

Po skleroterapii powinno się utrzymywać aktywny tryb życia oraz unikać długotrwałego przebywania w pozycji stojącej lub siedzącej. Należy zgłosić się na wizyty kontrolne celem oceny przebiegu leczenia. Proces wchłaniania zamkniętych żył wynosi w zależności od kalibru naczynia od kilku tygodni do kilku miesięcy. Powinni się to wziąć pod uwagę planując zabieg, zwłaszcza jeżeli celem jest efekt estetyczny. Zaleca się, aby wykonywać skleroterapię jesienią lub zimą.

Zabieg skleroterapii oraz inne metody leczenia żylaków wykonują doświadczeni flebolodzy Szpitala Eskulap w Osielsku.

Autor: dr n. med. Mirosław Juszczak - Specjalista chirurgii ogólnej, flebolog certyfikowany przez ECoP. W Szpitalu Eskulap www.szpitaleskulap.pl zajmuje się kompleksową diagnostyką i leczeniem chorób żył.