Samo wejście w życie tej ustawy to wymóg określony w Krajowym Programie Odbudowy, aby sięgnąć po środki europejskie na rozwiązywanie problemów zdegradowanych. Ta ustawa miała wejść w życie do końca 2022 roku zgodnie z harmonogramem, jak widzimy mamy jednak ponad 8 miesięczny poślizg. Wbrew niektórym obiegowym opiniom środki z KPO nie będą wykorzystywane na typową rekultywację, ale mają pozwolić dokładnie zinwentaryzować poziom skażenia środowiska, abyśmy mogli oszacować dokładnie jakie będą koszty rekultywacji.

Obawy o finanse samorządów

Krytycznie do tego aktu prawnego wypowiada się prezydent Bydgoszczy Rafał Bruski, w którego opinii jest to zrzucanie odpowiedzialności na samorządy – Ja nie jestem wstanie pójść do mieszkańców i powiedzieć – szanowni mieszkańcy bierzemy środki z budżetu po to, aby za PRL-owskie czasy, aby za taką gospodarkę rabunkową odpadami żebyście wy dzisiaj mieszkańcy płacili, a wam nie zbuduje drogi, żłobka, czy przedszkola. Do tego doprowadzamy – mówił na komisji sejmowej prezydent Bruski.

- Nie jesteśmy wstanie dzisiaj oszacować, żaden z państwa znawców tej problematyki, powiedzieć jakie są to kwoty, ale bez tej ustawy nie jesteśmy wstanie wystawić tego rachunku – kwitował na tej samej komisji minister Jacek Ozdoba, który kilka dni później z mównicy sejmowej powiedział – Samorządy nie będą musiały zrealizować żadnego zadania, jeżeli nie będzie pieniędzy.

Minister Ozdoba powtórzył tę deklarację również w Senacie – To jest ustawa przełomowa, bowiem do tej pory żaden rząd nigdy nie przygotował rozwiązań na poziomie ustawowym – podkreślał minister Ozdoba.

Sam pomysł, aby głównymi koordynatorami remediacji byli samorządowcy pochwalił senator popierany przez Koalicję Obywatelską Krzysztof Kwiatkowski, były prezes NIK – Budżet państwa będzie tym źródłem finansowania tych zadań, ale ten który jest na miejscu, który zna najlepiej specyfikę terenu, czyli samorząd terytorialny, przy zapewnionych źródłach finansowych przeprowadzałby te zadania, jest najlepszym rozwiązaniem – mówił.

W toku prac parlamentarnych pojawiła się poprawka, którą przyjął Senat, aby samorządy wykonywały ,,zadania zlecone” przez rząd, o co wnioskował również prezydent Bruski, miałoby to Konstytucyjnie zapewnić refinansowanie ponoszonych kosztów. Sejm tą poprawkę w ostatnim głosowaniu jednak odrzucił.

Podsumowując

Specustawa, która najprawdopodobniej jeszcze w sierpniu wejdzie w życie ma pozwolić zrobić kompleksowe badania, które pozwolą zidentyfikować realną skale problemu na terenach skażonych, a także ułatwić dostęp do działek prywatnych, na których również byłyby wymagane działania remediacyjne. Na tym etapie nie ma jednak zabezpieczonych funduszy, które trzeba by liczyć w dużych miliardach, które będą konieczne do przeprowadzenia samej remediacji.