Zapomniany lotnik z Kujaw

We wsi Chełmce w gminie Kruszwica urodził się Kazimierz Burzyński, którego zaliczyć możemy do grona pierwszych polskich lotników w odzyskanej Polsce. W swojej długiej karierze lotniczej brał udział w wojnie z bolszewikami, a po wybuchu II wojny światowej wrócił z cywila za wojskowe stery. Wraz z Nadgoplańskim Towarzystwem Historycznym przedstawiamy sylwetkę majora z Chełmc.

Kazimierz Burzyński urodził się w 1897, w miejscowości Chełmce. Chodził do szkoły powszechnej w Galicji, szkołę średnią ukończył w Chyrowie. Od 1917 roku służył w niemieckim lotnictwie wojskowym. Ukończył szkołę pilotów w Toruniu, następnie służył w lotnictwie polskim, walczył na froncie ukraińskim i bolszewikami. Od 1923 roku pracował jako pilot komunikacyjny. Latał dla Polskiej Linii Lotniczej Aerolloyd SA (Aerolot od 1925 roku), a od 1928 roku w Polskich Liniach Lotniczych LOT. W roku 1936 jako pierwszy Polak osiągnął 1 milion przelecianych kilometrów. Przed 1939 rokiem był szefem personelu latającego PLL „Lot”. Do wybuchu II wojny światowej wylatał łącznie około 1,4 mln kilometrów. We wrześniu 1939 roku uczestniczył w ewakuacji polskiego lotnictwa cywilnego. Dostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył jako pilot transportowy. Od 1941 latał przez Atlantyk z Kanady do Anglii, w Royal Air Force. W czasie wojny przekroczył 2 miliony przelatanych kilometrów. Zginął 25 kwietnia 1944 w katastrofie lotniczej w Kanadzie. Pilotowany przez niego samolot B-24 Liberator rozbił się na terenie miasta Montreal niszcząc 6 domów mieszkalnych. Zginęli wszyscy członkowie załogi oraz 10 mieszkańców. Jego grób znajduje się w Montrealu w Kanadzie. Grób Lot 3410 Sect. M. Grave 22.22.

 

12 lutego 1919 roku na lotnisku Ławica w Poznaniu zorganizowana została 1 Wielkopolska Eskadra Polna. Eskadra posiadała sześć załóg i 7 samolotów poniemieckich. Pierwszym dowódcą został ppor. pil. Wiktor Pniewski. 14 marca pododdział skierowany został na front wschodni pod Przemyśl i operacyjnie podporządkowany dowódcy Grupy Wielkopolskiej, płk. Danielowi Korzanewskiemu. W czerwcu zluzowana została przez 3 Eskadrę Wielkopolską wróciła do Poznania. 20 września tego roku stacjonowała w Kisielewiczach, wchodząc w skład I Grupy Lotniczej. Rozkazem z 13 kwietnia 1920 roku przemianowana została na 12 Eskadrę Wywiadowczą. Wzięła udział w walkach na froncie bolszewickim. 13 sierpnia znajdowała się na lotnisku mokotowskim w Warszawie. W tym czasie uzbrojona była w 6 poniemieckich samolotów rozpoznawczych różnych typów. Na mocy rozkazu z 18 stycznia 1921 roku eskadra stacjonowała w Wilanowie. W maju tego roku jednostka weszła w skład I Dywizjonu Wywiadowczego 1 Pułku Lotniczego w Warszawie. Wiosną 1925 jednostka przemianowana została na 12 Eskadrę Lotniczą. Cztery lata później pododdział po raz kolejny przemianowany został na 12 Eskadrę Liniową. W marcu 1939 eskadra została rozformowana, a jej personel wcielony został do 215 Dywizjonu Bombowego.

 

Pilot Kazimierz BURZYŃSKI „zalicza” ćwierć miliona kilometrów w powietrzu

Warszawa, 5 grudnia 1926 r.

Pilot polskiej linii lotniczej „AEROLOT” Kazimierz Burzyński w dniu 2 grudnia 1926 r. lecąc z Krakowa do Warszawy na samolocie PLLA przekroczył dystans ćwierć miliona kilometrów w powietrzu prowadząc samoloty pasażerskie. 250.000 km przebytych w powietrzu przez pilota BURZYŃSKIEGO wysuwa go na pierwsze miejsce wśród polskich lotników żeglugi powietrznej i stawia w rzędzie najbardziej wytrawnych lotników całego świata. Olbrzymią tę drogę, równą przeszło pięciokrotnemu okrążeniu kuli ziemskiej przybył pilot BURZYŃSKI bez jakichkolwiek wypadków, nie naraziwszy żadnego ze swych pasażerów na jakikolwiek szwank. Pierwszy milion kilometrów w powietrzu pilot BURZYŃSKI „zaliczył” w 1936 roku. Zginął w katastrofie lotniczej w kwietniu 1944 r. na przedmieściach Montrealu.

 

Liberator EW 148 Crash Site

Corner of Shannon and Ottawa Streets

On April, 25th, 1944, an RAF Liberator bomber crashed into six tenement houses on the block bordered by Ottawa, Shannon, Smith (now Wellington) and Colborne (now Peel) Streets after leaving the Dorval supply base. All members of the crew and ten residents were killed on impact. Pilot Kazimierz Burzynski, co-pilot Andrzej Kuzniacki and the navigator Adolf Jan Newicki are buried in the Côte-des-Neiges cemetery. With debris from the destroyed houses everywhere, the aftermath on Shannon Street resembled a bombed village (Maître d’oeuvre de l’histoire, 2006 pp. 120 – 121) and today it is still the most significant plane accident to have occurred in the region of Montreal. The plane was rumoured to be carrying 600 pounds of freight, none of it mail or passengers and there have been legends about a secret cargo and rumours of foul play ever since. A report by 14 year old Jim Kelly that he found a gold coin amongst the wreckage led to the idea that the bomber was transporting treasure, others postulated that the plane was sabotaged because high level civil servants, perhaps even MacKenzie King, were expected to be on board. The Ministry of Defence attributed the crash to a structural failure and none of the rumours were ever confirmed but the fact that the file was removed from the Central Registry on June 1st, 1944, only 43 days after the crash, and that no documents can be found today, keeps the rumours alive (St- Cyr, 2010).

 

Major Burzyński zasłużył się dla rozwoju polskiego lotnictwa. Jest przykładem tego ile można osiągnąć ciężką pracą. Stał się wzorem do naśladowania dla całych pokoleń lotników. Podczas służby wykazywał się niezwykłą sprawnością fizyczną i umysłową. W tamtych czasach maszyny lotnicze były prototypami, piloci którzy je testowali musieli wykazać się wielką odwagą.

 

Popularność Kazimierza Burzyńskiego w okresie międzywojennym była duża, ponieważ o jego dokonaniach pisała prasa regionalna. Niestety znajomość sylwetki lotnika i jego sukcesów trwała bardzo krótko. Dziś prawie nikt nie wie, że ten człowiek wpisał się do historii za swego życia i że należy mu się szczególne miejsce wśród Polaków, którzy czegoś dokonali.

 

Odznaczenia:

Krzyż Srebrny Orderu Virtutii Militari, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Walecznych (dwukrotnie), Srebrny Krzyż Zasługi, Medal Pamiątkowy za wojnę 1918-1921, Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami.

 

Jednostki:

12 Eskadra Wywiadowcza, ATFFERO

 

Lata Służby:

1917-1923 i ok. 1940-1944

 

Bartłomniej Grabowski – Nadgoplańskie Towarzystwo Historyczne.

 

---

Źródła:

Kazimierz Burzyński odznaczony orderem Polonja Restituta „Dziennik Kujawski”, 15.II.1935, nr38

G. Roczek, Kazimierz Burzyński – sternik doskonały „Nowiny Inowrocławskie”, 13.X.1988, nr 40.

T.J. i Anna Krzystek, Polskie Siły Powietrzne…

http://niebieskaeskadra.pl

http://drugarzeczpospolita.blogspot.com

http://snooker.netsay.net

Liberator EW 148 Crash Site