Wszystko zaczęło się w grudniu 2021 roku, gdy radni radykalnie podnieśli sobie diety (podwyżka dla szeregowego radnego przekroczyła 100%), na radnego przypadło ponad 1,2 tys. podwyżki, dieta przewodniczącego przekroczyła 3,2 tys. zł, to o kilkaset złotych więcej niż uposażenie przewodniczącej Rady Miasta Bydgoszczy, czy nawet przewodniczącego Rady Miasta Stołecznego Warszawy. Radni Osielska uchwalili w grudniu podwyżkę od dnia 1 sierpnia, zatem dostali na święta sporą premię w ramach wyrównania.

Nieco wcześniej – bo już w listopadzie 2021 roku – swoje diety podnieśli radni z Białych Błot, tam podwyżka była niższa, ale również z perspektywy radnego znacząca.

Uchwały łączy wada prawna

To co łączy te wszystkie uchwały, to zostały one opublikowane bez publikacji w Dzienniku Urzędowym Województwa Kujawsko-Pomorskiego Do obu tych uchwał doczepiła się Prokuratura Rejonowa w Bydgoszczy, wnosząc na nie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy. W marcu bieżącego roku WSA orzekł, że uchwala Rady Gminy Osielsko z grudnia 2021 roku jest nieważna, zatem formalnie żadnej podwyżki radni nie mieli, choć diety były im wypłacane.

W grudniu 2022 roku, gdy radni mieli świadomość, że uchwałę może sąd unieważnić, postanowili uchwalić podwyżkę diet raz jeszcze z datą 1 sierpnia 2021 roku, zapisując już właściwą formę publikacji uchwały. Czy jednak polskie prawo zezwala na opublikowanie uchwały o podwyżkach na 1,5 roku wstecz? Zapewne w tej sprawie nie raz orzekać będą sądy, być może także w przypadku Osielska. Może się okazać za kilka miesięcy – już po zakończeniu kadencji samorządu, iż radni będą musieli zwrócić nadpłaconą dietę za okres 17 miesięcy, co wynosiło by ponad 22 tys. zł na radnego.

Panowało przeświadczenie, że uchwały nie trzeba publikować w Dzienniku

W przypadku Białych Błot WSA wydał wyrok w czerwcu. Nie jest on co prawda jeszcze prawomocny, ale Rada Gminy nie kwestionuje go, zatem jest to kwestia czasu. Wyrok dla Białych Błot jest o tyle ciekawy, że unieważnia wszystkie uchwały dotyczące wysokości diet do 2005 roku włącznie. Czyli w jego myśl nie ma podstawy prawnej do wypłacania diet radnym z kilku kadencji.

W sierpniu Rada Gminy Białe Błota ponownie uchwaliła wysokość diet, według stawek z listopada 2021 roku, wskazując jej obowiązywanie od czerwca 2023 roku. Co zatem z dietami wypłaconymi w okresie od 2005 roku do czerwca 2023 roku, skoro nie ma na nie podstawy prawnej?

Wiceprzewodniczący Rady Gminy Henryk Sykut uważa, że to nie radni są temu winni, bowiem uchwały były opiniowane przez prawników Urzędu Gminy. Uchwałę z 2021 roku miał pozytywnie zaopiniować mecenas zatrudniany przez wójta.

Przyjrzeliśmy się pobieżnie uchwałom wybranych losowo samorządów z regionu i wadliwych uchwał może być dość sporo, zatem w najbliższym czasie mogą się pojawiać kolejne wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.