Według mapy starożytnej autorstwa Greka Klaudiusza Ptolemeusza, którą znaleziono w Aleksandrii, wówczas w drugim najważniejszym mieście na świecie po Rzymie, bursztynowy szlak biegł przez starożytne miasto Askaukalis, które wiele badań utożsamia z Bydgoszczą. Nawet ostatnie interdyscyplinarnego zespołu badaczy Uniwersytetu Technicznego w Berlinie na podstawie zaawansowanej matematyki wskazuje na Bydgoszcz. Polskie środowisko archeologiczne wręcz kwestionuje utożsamianie Askaukalis z Bydgoszczą, nikt tej ciekawej historii nie wykorzystuje też do budowania tożsamości turystycznej Bydgoszczy, a moglibyśmy zyskać ponad tysiąc lat historii.

Przyjrzyjmy się mitowi o założeniu Padwy przez Trojan z doradcą króla Priama Antenorem na czele. Antenor to postać mitologiczna stworzona przez Homera w Iliadzie. Dowodów na to, że żył naprawdę nie ma. Według mitu założycielskiego Padwy po upadku Troi w słynnej wojnie, Antenor wraz z grupą Trojan udali się do dzisiejszych Włoch i tam założyli miasto. Za założenie Padwy przyjmuje się 4 wiek przed naszą erą, a wojna trojańska według najnowszych ustaleń historyków miała miejsce jakieś 800 lat wcześniej, co mocno podważa tę teorię.

Teorię o założeniu Padwy przez Antenora zbudował rzymski historyk Tytus Liwiusz, głosiły ją też dzieła Wergiliusza. Nie chodzi jednak tylko o samą legendę, bo w jeden z placów w centrum Padwy nosi imię Antenora, znajduje się na nim też jego grób-pomnik. Powstał on w XIII wieku, gdy odnaleziono starożytny sarkofag, a jeden z uczonych uznał, że to szczątki mitycznego Antenora. Ostatnio robione badania wskazywały, że to szczątki kobiece. Przyjęło się mimo to, że Padwa jest mocno związana z Antenorem.

Pobliska Wenecja jest z kolei kojarzona ze św. Markiem Ewangelistą, chociaż żył on na kilkaset lat przed jej założeniem. Słowa łacińskiego pozdrowienia Pax Tibi Marce, pojawiają się na eksponowanym w mieście herbie. Wynika to z legendy, iż podczas podróży po lagunie, gdzie później powstało miasto, miał mu się objawić anioł i obiecać, że spocznie w założonym tutaj mieście. Później kupcy przenieśli jego szczątki z Aleksandrii, ale szczątki wielu świętych spoczywają w różnych miastach, ale rzadko mamy do czynienia z tak daleko idącą legendą budującą tożsamość miasta.

Bez wątpienia mamy lepsze udokumentowanie

Wróćmy jednak do Bydgoszczy i Askaukalis. Tezy na potwierdzenie teorii, że historia Bydgoszczy zaczynała się od Askaukalis są na pewno znacznie mocniejsze jak na sparowanie Antenora z Padwą. Tutaj nie mamy ani naciąganej chronologii, ani nie odwołujemy się do miasta z mitologii. Niedokładność geografii z czasów Ptolemeusza sprawia, że nie możemy co prawda też powiedzieć na 100%, że Askaukalis to Bydgoszcz, ale wspomniane badania Uniwersytetu Technologicznego w Berlinie z 2011 roku pokazują, że jest na to duże prawdopodobieństwo.

Polska archeologia – jak wynika z moich analiz z czerwca – odrzuca tę tezę opierając się na badaniach z końcówki lat 70. Tamtą metodologię podważają jednak w miarę świeże artykuły naukowe. Od tamtego okresu bowiem możliwości badawcze ludzkości znacznie się rozwinęły.

Na początku tygodnia uruchomiliśmy projekt LandTravel, którego celem jest promocja turystyczna regionu na zewnątrz. Uważam, że Askaukalis zasługuje na to, aby opowiadać o nim innym i wskazywać, że nasza historia jest znacznie dłuższa niż obecnie się o tym mówi.