Zaczniemy jednak od wspomnienia burmistrza Bydgoszczy Juliusa Bachmanna, który przez 7 lat reprezentował Bydgoszcz w Izbie Panów, izbie wyższej parlamentu.
W 1883 roku do Izby Panów powołany został Julius Bachmann jako reprezentant Bydgoszczy. Urodził się on w 1844 roku w Chełmie, w 1878 roku został wybrany na burmistrza Bydgoszczy, miał wówczas 34 lata. Był inicjatorem budowy linii kolejowych z Bydgoszczy do Chełmży, do Żnina oraz do Koronowa. Uznawany był za prężnego polityka, ale w 1890 roku radni nie przedłużyli mu kadencji. W Izbie Panów Bachmann zasiadał w latach 1883-1890.
VI Reichstag (1884-1887)
Wybory odbyły się 28 października 1884 roku. Wybory wygrała po raz kolejny Niemiecka Partia Centrum z 22,6% poparciem i 99 mandatami, Druga siłą stała się powołana w 1884 roku Niemiecka Partia Liberalna z 17,6% poparciem i 67 mandatami. Takie samo poparcie i 51 mandatów zdobyła Narodowa Partia Liberalna. Dalej znalazła się Niemiecka Partia Konserwatywna. Widoczne mamy zatem wzmocnienie się formacji liberalnych kosztem konserwatystów. Polacy zdobyli 16 mandatów, o dwa mniej niż 1881 roku.
Kadencja zakończyła się przedwcześnie, Reichstag rozwiązano w styczniu 1887 roku z powodu problemów z uchwaleniem nowej ustawy wojskowej zakładającej zwiększenie armii o 10%, co uzasadniano napięciami z Francją.
Wyniki w rejencji bydgoskiej
Polacy uzyskali ponad 56%poparcia, co pozwoliło uzyskać 3 mandaty Niemiecka Partia Konserwatywna zdobyła ponad 25%, dające 2 mandaty.
Okręg chodzieński - Axel von Colmar-Meyenburg – konserwatysta;
Okręg żnińsko-szubiński-wyrzyski – Leon Skorzewski – Polak;
Okręg bydgoski – Herman von Gerlich – konserwatysta;
Okręg inowrocławki – Józef Kościelski – Polak;
Okręg gnieżnieńsko-wągrowiecki – Julian Chełmicki - Polak
Herman von Gerlich – urodził się w sierpniu 1844 roku w Bankau na Pomorzu. Pełnił w Cesarstwie Niemieckim obowiązki dyplomatyczne m.in. w Kairze i w Nowym Jorku. Mandat posła do Reichstagu sprawował od 1881 do 1886 roku, rezygnując z funkcji pod koniec kadencji. Zmarł w 1932 roku.
Józef Kościeleski – urodził się w listopadzie 1845 roku w Służewie pod Inowrocławiem. Podczas studiów w kierował Towarzystwem Akademików Polskich w Berlinie. Znał się dobrzez późniejszym cesarzem Wilhelmem II. Od 1881 roku zasiadał w Izbie Panów, czyli izbie wyższej parlamentu Prus. W Reichstagusta zasiadał od 1884 roku do 1894 – mandat złożył wraz z odejściem kanclerza Leo Capriviego. Był zwolennikiem nurtu dążącego do budowania porozumienia z Niemcami. W zakupionym pod koniec XIX wieku majątku w Miłosławiu pod wrześnią gościł m.in. wybitnego polskiego malarza Leona Wyczółkowskiego. W 1889 roku był też fundatorem pierwszego pomnika Juliusza Słowackiego. Sam zresztą został zapamiętany jako literat. Zmarł w 1991 roku.
Julian Chełmicki – urodził się w kwietniu 1825 roku w Gnieźnie. Posiadał majątek ziemski, praktykował również jako lekarz. Działalność polityczną zaczynal w pruskim Landtagu, należał też do wyższej izbyt Landtagu Izby Panów. W Reichstagu zasiadał od 1884 roku do 1890. W 1884 roku uzyskał w swoim okręgu ponad 84% głosów.
VII Reichstag (1887-1890)
Wybory odbyły się 21 lutego 1887 roku – wybory wygrała Narodowa Partia Liberalna z poparciem ponad 22%, przed triumfującą w poprzednich wyborach katolicką Niemiecką Partią Centrum, która pomimo gorszego wyniku procentowego zdobyła najwięcej mandatów – 98, natomiast Narodowa Partia Liberalna 97. Polacy zdobyli 13 mandatów, co oznacza utratę 3 w stosunku do wcześniejszej kadencji. Wybory charakteryzowały się rekordową frekwencją na poziomie 77%. Niemiecka historiografia wspomina te wybory także z powodu pojawienia się w Reichstagu pierwszy raz polityka utożsamiającego się z nurtem antysemickim – był to poseł Otto Böckel.
Istotnym przełomem politycznym było też objęcie tronu w 1888 roku cesarza Wilhelma II Hohenzollerna, choć można ją nazwać kadencją trzech cesarzy. W marcu zmarł król Wilhelm I, korona przypadła wówczas Fryderykowi III, ten panował jednak tylko 99 dni, gdyż zmarł w czerwcu na raka krtani. Niemieccy historycy nazywają zatem rok 1888 rokiem trzech cesarzy. Wilhelm II w przeciwieństwie do dziadka Wilhelma I ingerował w bieżącą politykę, co prowadziło do sporów z kanclerzem Bismarckiem, osią tego sporu była życzliwość cesarza wobec klasy robotniczej, co zdaniem Bismarcka służyło wspieraniu socjalistów.
W rejencji bydgoskiej 52,7% głosów oddano na Polaków, na drugim miejscu znalazła się Niemiecka Partia Konserwatywna z 26,5% głosami.
Okręg chodzieński - Axel von Colmar-Meyenburg – konserwatysta;
Okręg żnińsko-szubiński-wyrzyski – August Falkenberg – liberał / Carl Martin Friedrich Poll – wolny konserwatysta ;
Okręg bydgoski – Oscar Hahn – konserwatysta;
Okręg inowrocławki – Józef Kościeleski – Polak;
Okręg gnieżnieńsko-wągrowiecki – Julian Chełmicki - Polak
Ponadto do 1889 roku mandat z rejencji poznańskiej pełnił Teofil Magdziński, który zmarł 1 lutego podczas podróży pociągiem.
August Falkenberg – wywodził się z Brandenburgii, związany był politycznie z Narodową Partią Liberalną. Posiadał posiadłość w Chobelinie pod Szubinem. W 1887 roku mandat do Reichstagu objął po raz pierwszy w tym samym roku zmarł. Mandat po nim objął Carl Martin Friedrich Poll – o tej postaci szerzej w kolejnym rozdziale.
Oscar Hahn – urodził się we Wrocławiu, od 1862 roku pełnił funkcję starosty powiatu obornickiego. Od 1877 roku przez kilka lat pracował w jako urzędnik w Rejencji Bydgoskiej (odpowiednik dzisiejszego Urzędu Wojewódzkiego, zresztą siedziba dzisiejszego wojewody mieści się w budynku zbudowanym na potrzeby władz rejencji). Pierwszy raz w parlamencie pruskim zasiadł w 1870 roku z okręgu miasta Wiesbaden (dzisiejszy kraj związkowy Hesja), natomiast w latach 1879-1885 kandydował już z Bydgoszczy. W Reichstagu pierwszy raz zasiadał w 1886 roku. Jego kariera w Reichstagu zakończyła się w 1893 roku. Hahn był z pochodzenia Żydem. Politycznie zawsze był związany z Partią Konserwatywną.
W 1879 roku odbyły się też wybory do pruskiego Landstagu – Polacy zdobyli w nich 15 mandatów, co było najlepszym wynikiem od 1866 roku.
Kolejna część ukaże się za dwa tygodnie.
Więcej z cyklu Bydgoski Parlamentaryzm:
Bydgoski parlamentaryzm w okresie przełomowych lat 80.
Bydgoski parlamentaryzm w dekadzie Gierka
Bydgoski parlamentaryzm po śmierci Bieruta
Bydgoski parlamentaryzm tuż po II wojnie światowej (lata 1947-1956)
Dzieje bydgoskiego parlamentaryzmu - II Rzeczpospolita
Teofil Magdziński jako przykład ,,cnoty w służbie narodu” - wspomnienie wybitnego parlamentarzysty